نشست «الگوهای نوین در ارتباط پژوهش‌های علوم انسانی با نیازهای جامعه و صنعت»
مدیریت نوآوری و کاربردی‌سازی پژوهش‌های علوم انسانی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با همکاری و معاضدت اداره کل ارتباط با جامعه و صنعت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، روز یکشنبه 23 آذرماه 1399، نشست نیم‌روزه «الگوهای نوین در ارتباط پژوهش‌های علوم انسانی با نیازهای جامعه و صنعت» را به صورت مجازی برگزار کرد.
سخنرانان جلسه، دکتر غلامحسین رحیمی شعرباف (معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری)، دکتر حسینعلی قبادی (رئیس سابق پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی)، دکتر محمدسعید سیف (مدیر کل ارتباط با جامعه و صنعت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری)، دکتر حسین سلیمی (رئیس دانشگاه علامه طباطبائی)، دکتر نجف لک‌زایی (رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی)، دکتر علی‌محمد حکیمیان (رئیس پژوهشگاه حوزه و دانشگاه) و دکتر حسین میرزایی (رئیس موسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی) بودند و بیش از 150 نفر از رؤسا و معاونین دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های سراسر کشور در این نشست حضور یافتند.
دکتر رحیمی شعرباف به عنوان سخنران نخست این نشست اظهار داشت:
علوم مختلف به‌رغم تفاوت‌ها، اشتراکات روشی دارند و می‌توانند از آنها برای کاربردی‌کردنِ هم‌افزا استفاده کنند. کلیه علوم اعم از تجربی یا انسانی به رغم تمام تفاوت‌هایی که دارند در برخی از حوزه‌های روشی که سمت و سوی کاربردی سازی دارد، دارای مشترکاتی هستند که باید به آنها توجه داشت.
همه علوم با همه تفاوت‌ها می‌توانند در شیوه انعکاس پژوهش‌ها، مشترکاتی پیدا کنند و از آن در جهت هم‌افزایی استفاده نمایند.
در ارتباط با بحث پیوند جامعه و صنعت، علوم باید با یکدیگر هم‌افزایی و رابطه تکاملی داشته باشند
دکتر قبادی به‌عنوان دومین سخنران نشست به موارد ذیل اشاره داشت:
نظام ملی نوآوری زیربنای و راهنمای کاربردی سازی و بومی شدن در ایران است.
بدون پشتوانه نظام ملی نوآوری به عنوان دستاورد دانشی و تجربی بشر، خیلی نمی‌توانیم در کاربردی سازی موفق باشیم و ممکن است دچار انتزاع گرایی شویم.
در فرایند کاربردی سازی علوم انسانی حتما باید به کارکردهای غیرصریح و ضمنی علوم انسانی توجه کنیم و آنها را خوب شناسایی کنیم و به دیگران بشناسانیم. اگر جامعه این بخش را بشناسد، قدر و منزلت علوم انسانی را بهتر درک می‌کند و ما نیز می‌توانیم بهتر به سمت شاخص‌سازی آن حرکت کنیم.
دکتر سیف به عنوان سومین سخنران نشست اظهار کرد:
فواید و سودمندی علم و فناوری در مواجهه با چالش‌های جامعه است.
سرمایه انسانی، دانش و قدرت فناوری در ایران فرصت‌های بسیار خوبی را برای مقابله با چالش‌ها در اختیار ما قرار می‌دهد ولی باید این انباشتگی علم و دانش فناوری را با برنامه ریزی و جلب حمایت کافی با یک مدیریت خوب به منصه ظهور برسانیم. نیاز به همکاری، رسیدن به سینرژی و هم افزایی بیشتر داریم و این موضوع برای کشور ما نسبت به بسیاری از کشورها، ضرورت بیشتری دارد.
دکتر سلیمی به عنوان سخنران بعدی نشست اظهار داشت:
بدون توانمندی‌های علوم انسانی پدیده نوآوری حتی در حوزه صنعت و دیگر حوزه‌ها امکان‌پذیر نیست.
باید تعریف صنعت را موسع‌تر بگیریم به گونه‌ای که با مبانی علوم انسانی سازگارتر باشد. همه حوزه‌های علوم در نوآوری خود نیازمند علوم انسانی هستند.
در فرایند نوآوری و کارآفرینی باید به زیست‌بوم خیلی توجه کنیم. برای شناخت زیست بوم و توانایی‌های آن باز هم به دانش‌های علوم انسانی نیازمندیم.
دکتر حکیمیان به عنوان سخنران پنجم بیان داشت:
ارتباط میان علوم انسانی با جامعه و صنعت یک فرآیند سیستمی است. نباید از تعریف متفاوت از نگاه متمایز به نهاد جامعه شناسی غافل بود. ما می‌توانیم به جای جامعه، بحث امت را مطرح کنیم و اتحاد و یگانگی و همفکری و همدلی و از خودگذشتگی می‌تواند بیشتر ظهور کند.
مراحل سه گانه سیستمی در ارتباط میان علوم انسانی با جامعه و صنعت وجود دارد.
باید یک چشم انداز مطلوب در یک جامعه دینی ترسیم کرد.
دکتر میرزایی سخنران ششم نشست بود:
علوم انسانی می‌تواند سرنوشت دهه‌های آینده را رقم زند.
تأکید بر تدقیق بیشتر در مرزها و لایه‌های تعریف علوم انسانی – اجتماعی چه بخش انسانی چه بخش اجتماعی لازم است. باید کارکردها و قلمروهای علوم انسانی و اجتماعی را بشناسیم و در کاربرد این مقوله‌ها دقت بیشتر داشته باشیم.
علومی که ظرفیت بازاریابی بیشتری دارند به معنی تقلیل علم ندانیم و بگذاریم شکوفا شوند. البته بعضی از شاخه‌های علوم انسانی نباید در این حیث‌ها بیایند و در همان حیطه‌های جامعه محوری در حوزه تشخیص سیاست‌ها، اصلاح سیاست‌ها و تعیین مسیر در حوزه‌های اداره کشور باشند
سخنران پایانی جلسه، دکتر لک‌زایی بود:
علوم انسانی انعطاف‌پذیر، راهبردی و کاربردی است.
الگویی به عنوان الگوی بهینه مطرح است که بر حسب نیاز و اقتضا، توانایی و توانش علوم انسانی به مناسبت نیازهای گوناگون، قدرت انعطاف در بروز توانایی‌ها و نوع کاربردها راداشته باشد. علوم انسانی بحث منجمدی نیست و نباید آن را غیرمنعطف تلقی نکنیم.
تجربه موفق در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، حسب بروز مسائل و مسئله شناسی‌ها نشان داد می‌توانیم کارکردهای علوم انسانی را طبقه بندی کنیم و بر اساس اقتضا در حوزه‌های نظری، راهبردی و کاربردی، متناظر با نیازهای مختلف فرهنگی و معرفتی جامعه را پیش ببریم.