اجرای طرح کلان ملی« مطالعات امنیت اجتماعی» در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

«طرح ملی مطالعات امنیت اجتماعی» یکی از 37 پروژه الویت‌دار ملی به پیشنهاد و اجرای گروه پژوهشی جامعه و امنیت پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در شورای عالی تحقیقات وزارت علوم (عتف) به تصویب رسید.

دکتر محمد مهدی‌نژاد نوری معاون پژوهشی وزارت علوم در نشستی خبری با اشاره به تصویب 37 پروژه اولویت‌دار ملی برای اجرا در دانشگاه‌ها در شورای عتف خاطرنشان کرد: در جلسه نهم شورای عتف اجرای 2 طرح تحقیقی ملی اولویت‌دار در حوزه علوم انسانی تصویب شد. یکی از این 2 طرح،  اجرای طرح جامع مطالعات امنیت اجتماعی است که  برای دستیابی به اهداف سند چشم‌انداز به تصویب رسیده است.

در پی طرح دیدگاه‌های جامعه‌محور در حوزه مطالعات امنیتی، طرح ایده «امنیت جامعه‌بنیاد» در قالب واژگان و یا نظریه‌هایی چون «امنیت جامعه‌ای، امنیت اجتماعی‌شده، جامعه‌شناسی امنیت، ابعاد اجتماعی امنیت، و ... در جامعه علمی مطرح شده است. دغدغه اصلی رویکرد اجتماعی به امنیت، آن است که چگونه می‌توان نسبت بین جامعه و امنیت را فهم و مدیریت کرد. اهمیت این اقدام از آنجا ناشی می‌شود که در صورت ابتنای امنیت بر بنیادهای اجتماعی در هر کشوری، شاهد کاهش هزینه‌های امنیت‌سازی از یک سو، و افزایش ضریب نفوذ و کارآمدی سیاست‌های امنیتی از سوی دیگر، خواهیم بود. بر این اساس این موضوع که چگونه می‌توان به درک و مدیریت امنیت در چارچوب اجتماعی هر جامعه نایل آمد، به مسئله مهمی تبدیل می‌شود که ارائه طیف متنوعی از نظریه‌ها را از سوی پژوهشگران و اندیشه‌گران متعلق به «جامعه‌ و امنیت» درپی دارد.

جمهوری اسلامی ایران نیز به نوبه خود از این رویکرد نوین به مطالعات و معادلات امنیتی بیگانه نبوده و در پی رشد حوزه مطالعات امنیتی و توسعه سیاست‌های پیشنهادی از سوی حوزه امنیت اجرایی، شاهد طرح این ایده نوین هستیم که:  تعریف، تحلیل و مدیریت امنیت در جامعه ایرانی لازم است با توجه به بنیادهای اسلامی ـ ایرانی جامعه صورت گیرد.

با توجه به همین ضرورت‌ها «طرح ملی مطالعات امنیت اجتماعی؛ مبانی، الگوها و راهبردها در جمهوری اسلامی ایران» توسط گروه پژوهشی جامعه و امنیت پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی که سابقه طولانی در زمینه تحقیق و پژوهش در این مقوله (www.csss.ir ) را دارد و آثار پژوهشی آن منتشر و یا در دست انتشار است * ، در دستور کار قرار گرفت و بعد از به تصویب رسیدن در شورای عتف وزارت علوم به‌عنوان یکی از طرح‌های ملی مصوب سال 1391، مراحل اولیه اجرا را پشت سر می‌گذارد.

لازم به ذکر است  مأموریت طرح مذکور؛ تمهید تئوریک و زمینه‌سازی برای ارتقاء همه‌جانبه و پایدار امنیت اجتماعی در جامعه ایران بر پایه علم و فناوری و نیز پیگیری اهداف مندرج در قانون اساسی، سند چشم انداز 1404 و نقشه جامع علمی کشور و سیاست‌های کلی برنامه پنجم توسعه، مصوب مقام معظم رهبری و همچنین مرجعیت‌بخشی به اصول گفتمان امنیت اسلامی در کشور است که انجام این طرح را الزامی می‌دارد.

اهداف مورد نظری که این طرح در راستای رسیدن به آنها تدوین شده است، عبارتند از: 

-  نظریه‌پردازی بومی (اسلامی- ایرانی) در حوزه امنیت اجتماعی

-  ارائه الگوی عملیاتی برای حوزه اجرایی جهت مدیریت موثر امنیت اجتماعی  و افزایش آن در کشور

- تدوین و ارائه منشور امنیت اجتماعی

 و در نهایت خروجی‌های نهایی قابل انتظار طرح کلان ملی مطالعات امنیت اجتماعی شامل موارد زیر است:

1-    تولید نظریه اسلامی ـ ایرانی امنیت اجتماعی

2-    ایجاد جریان بومی در حوزه مطالعاتی امنیت اجتماعی

3-    اصلاح وضعیت رشته‌های علمی و ترتیب نیروی انسانی در حوزه امنیت اجتماعی

4-    تولید شاخص‌های بومی برای سنجش وضعیت امنیت اجتماعی

5-    رصد و تحلیل وضعیت امنیت اجتماعی

6-    ارائه راهبردهای کلان و سندهای مرجع در حوزه امنیت اجتماعی

7-  ارائه پیوست‌های مرتبط با امنیت اجتماعی (شامل پیوست‌های فرهنگی- پدافند غیر عامل- اقتصادی- سیاسی- بین‌المللی و...)

8-    تأسیس مرکز ملی مطالعات و مدیریت راهبردی امنیت اجتماعی

9-    تولید فناوری‌های نرم در حوزه امنیت اجتماعی

فایل های ضمیمه

• 9233