شماره هفتم نقدنامه علوم انسانی (الهیات) منتشر شد

تحدی به کلمه

پرسش از نسبت متن و تاریخ، بیش از آنکه پژوهشی نظری باشد، پرسشی اساسی است که می‌تواند برای همه محققان علوم انسانی ضرورت و اهمیت داشته باشد؛ ما همواره از افقی تاریخی تحقیق می‌کنیم و متن می‌خوانیم و می‌نویسیم. اما به واقع چگونه می‌توان کلمات را در تاریخ خواند و چیزی نوشت؟ چگونه می‌توان هم به اصالت کلمه و تحقیق اذعان داشت و هم تاریخیت و حرکت زمانمند انسان و کلماتش را از یاد نبرد؟ 
این تحقیق دشوار اما ضروری شاید آنگاه بیشتر وجوه اساسی خود را نشان دهد که پای متن مقدس وسط باشد. متن‌های مقدس، به مثابه متن‌های موسس، همواره در تاریخ حرکت کرده‌اند اما حضور یکه‌شان را حفظ نموده‌اند. یعنی ما بیش از آنکه به تفسیرشان محتاج باشیم، از آنها کلمه گفتن و کلمه شنیدن را فراگرفته‌ایم و هنوز فرامی‌گیریم.

در نقدنامه هفتم (الهیات) شورای بررسی متون به بهانه توجه به دائره‌المعارف قرآن لیدن، بابی هرچند کوچک برای تحقیق درباره نسبت متن مقدس و تاریخ باز شده است و تلاش شده تا درآمدی باشد برای مرور و گاهی نقد نگاه‌های متنوعی که در نسبت تاریخ و متن مقدس وجود داشته است. در این شماره ترجمه مقدمه مک‌اولیف بر راهنمای قرآن کمبریج، و مقاله‌ای از اندرو ریپین در آن که برای نخستین بار انجام شده و هردو نمایندگانی مهم از جریان‌های مطالعات قرآنی غربی بوده و متن را در بافتار تاریخی و زبانی‌اش پیدا می‌کند. 

در سرمقاله، از منظری فلسفی، به نسبت متن مقدس و تاریخ پرداخته شده و نابسندگی‌های تاریخی گرایی از یک سو و چشم بستن بر تاریخ از سوی دیگر مورد بحث قرار گرفته است. همچنین در مقالاتی دیگر از دکتر مجید معارف، دکتر فرهنگ مهروش، دکتر پرویز آزادی و دیگر پژوهشگران به مسائلی همچون قداست زدایی در نگرش تاریخی یا گریزناپذیری آن، بررسی آراء ریپین و نقد آن و همچنین نقد و بررسی نحوه بررسی پژوهشگران ایرانی و بین‌المللی نسبت به دائره‌المعارف پرداخته شده است.
این نقدنامه با دو گفت‌وگوی مهم به پایان رسیده. ابتدا در گفت‌وگو با دکتر احمد پاکتچی امکانات مطالعات تاریخی برای فهم عمیق قرآن کریم مورد بحث قرار گرفته و در ادامه در گفت‌وگو با دکتر سید محمدتقی چاوشی، از نسبت تازه‌ای میان متن مقدس و مشخصا قرآن کریم و تاریخیت صحبت شده است.

 شمارۀ هفتم نقدنامه الهیات با دبیری علمی دکتر مرتضی سلمان‌نژاد و به همت گروه الهیات شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی تولید شده است.