اخبار

«شهریار» ماکیاولی به مثابه‌ی یک متن فلسفی
سلسله نشست های دانش نقد سیاسی

«شهریار» ماکیاولی به مثابه‌ی یک متن فلسفی

پژوهشکده نظریه پردازی سیاسی و روابط بین الملل با هدف آشنایی و تعمیق معرفت متون کلاسیک فلسفه سیاسی اسلام و غرب در نظر دارد سلسله نشست های ماهانه با عنوان کلی دانش نقد سیاسی برگزار کند. در اولین نشست کتاب «شهریار» ماکیاولی به مثابه‌ی یک متن فلسفی: خوانشی متن‌گرایانه از برخی فرازهای رساله‌ی «شهریار» مورد بررسی قرار می گیرد.

ادامه مطلب
گزارش نشست جنبش «جلیقه زردها» در فرانسه: دلایل و ریشه ها
گزارش نود و ششمین نشست پژوهشکده نظریه پردازی سیاسی و روابط بین الملل

گزارش نشست جنبش «جلیقه زردها» در فرانسه: دلایل و ریشه ها

گروه مطالعات روابط بین الملل پژوهشکده نظریه پردازی سیاسی و روابط بین الملل، روز سه شنبه ۲۵ دی ماه ۱۳۹۷ نشستی با عنوان؛ جنبش «جلیقه زردها» در فرانسه: دلایل و ریشه ها، برگزار کرد. دکتر پیروز ایزدی، عضو هیأت علمی پژوهشکده تحقیقات راهبردی و سخنران این نشست درباره جنبشی که اخیراً در فرانسه با عنوان «جلیقه زردها» به راه افتاده است، گفت: هر چند جرقه اولیه اش با افزایش مالیات بر سوخت زده شد، اما از ریشه های عمیق تری برخوردار است. حدود سه دهه است که فرانسه با مشکلات مزمن اقتصادی دست و پنجه نرم می کند که وجه بارز آن بالا بودن نرخ بیکاری، کسر بودجه بالا و پائین آمدن قدرت خرید مردم بوده است. دولت های متوالی، از جناح راست و چپ میانه هیچ یک طی این دوره نتوانسته اند از پس حل این مشکلات برآیند.

ادامه مطلب
همایش علمی- تخصصی چشم انداز تحولات سوریه و نظم منطقه ای غرب آسیا
گزارش همایش علمی- تخصصی چشم انداز تحولات سوریه و نظم منطقه ای غرب آسیا

همایش علمی- تخصصی چشم انداز تحولات سوریه و نظم منطقه ای غرب آسیا

همایش تخصصی چشم انداز تحولات سوریه و نظم منطقه¬ای غرب آسیا که با سخنرانی اساتید ذیل: جناب آقای دکتر شیبانی(سفیر سابق جمهوری اسلامی ایران در سوریه)، جناب آقای دکتر دهقانی (مدیرکل خاورمیانه عربی و شمال آفریقای وزارت امورخارجه)، جناب آقای دکتر سجادپور(رئیس مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امورخارجه)، روز شنبه۲۲دیماه۱۳۹۷- ازساعت۱۵الی۱۸ درپژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی (طبقه سوم سالن اندیشه) برگزار شد. خلاصه گزارش نشست در زیر آمده است.

ادامه مطلب
همایش تخصصی چشم انداز تحولات سوریه و نظم منطقه ای غرب آسیا

همایش تخصصی چشم انداز تحولات سوریه و نظم منطقه ای غرب آسیا

همایش تخصصی چشم انداز تحولات سوریه و نظم منطقه ای غرب آسیا با سخنرانی: جناب آقای دکتر سجادپور رییس مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امورخارجه جناب آقای دکتر جابری انصاری دستیار ارشد وزیر امور خارجه در امور ویژه سیاسی جناب آقای دکتر دهقانی مدیرکل خاورمیانه عربی و شمال آفریقای وزارت امورخارجه جناب آقای دکتر شیبانی سفیر سابق جمهوری اسلامی ایران در سوریه زمان: شنبه ۲۲ دیماه ۱۳۹۷ - از ساعت ۱۵ الی ۱۸ مکان: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سالن حکمت آدرس: بزرگراه کردستان، بالاتر از بزرگراه حکیم، نبش خیابان شیراز جنوبی

ادامه مطلب
جنبش «جلیقه زردها» در فرانسه: دلایل و ریشه ها
نود و ششمین نشست پژوهشکده نظریه پردازی سیاسی و روابط بین الملل

جنبش «جلیقه زردها» در فرانسه: دلایل و ریشه ها

خلاصه سخنرانی : جنبشی که اخیراً در فرانسه با عنوان «جلیقه زردها» به راه افتاده است، هر چند جرقه اولیه اش با افزایش مالیات بر سوخت زده شد، اما از ریشه های عمیق تری برخوردار است. حدود سه دهه است که فرانسه با مشکلات مزمن اقتصادی دست و پنجه نرم می کند که وجه بارز آن بالا بودن نرخ بیکاری، کسر بودجه بالا و پائین آمدن قدرت خرید مردم بوده است. دولت های متوالی، از جناح راست و چپ میانه هیچ یک طی این دوره نتوانسته اند از پس حل این مشکلات برآیند. از این رو، در اعتماد مردم به نخبگان سیاسی خدشه وارد شده است و احزاب سنتی بی اعتبار گردیده اند.

ادامه مطلب
بررسی سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت از منظر فلسفه سیاسی
نود و پنجممین نشست پژوهشکده نظریه پردازی سیاسی و روابط بین الملل

بررسی سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت از منظر فلسفه سیاسی

چکیده موضوع سخنرانی: همانطور که می دانید پیش نویس سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت از سوی مقام معظم رهبری به مطالعه و نقد آن توسط مراکز و محافل علمی توصیه شده است. لذا پژوهشکده نظریه پردازی سیاسی و روابط بین الملل در راستای فرمایش معظم له در نظر دارد این سند را از منظر فلسفه سیاسی با حضور سه تن از اساتید محترم مورد ارزیابی و نقد قرار دهد . لازم به ذکر است که این نشست با همکاری مرکز الگوی پیشرفت انجام می شود .

ادامه مطلب
مسأله "دیگری" و ترتیبات سیاسی خاورمیانه
نود و چهارمین نشست پژوهشکده نظریه پردازی سیاسی و روابط بین الملل

مسأله "دیگری" و ترتیبات سیاسی خاورمیانه

چکیده موضوع سخنرانی: منطقه خاورمیانه یکی از بی ثبات ترین منطقه های دنیاست که طی دو قرن اخیر همواره بر آشفتگی های آن افزوده شده است. درک چرایی این ناپایداری های سیاسی و امنیتی و شناخت کانون اصلی آن، موضوع مهمی است که همواره دغدغه اساسی برای محققین، سیاستمداران و صاحبنظران این حوزه بوده است. شناخت دیگری و دیگری سازی های کانونی و اصلی در این منطقه و صورت بندی آن ها می تواند کمک شایانی برای درک بهتر دلیل بی ثباتی ها و پیدا کردن راه حل های کوتاه مدت و بلند مدت برای آن باشد.

ادامه مطلب
پرونده خاشقچی و آینده ساختار قدرت در عربستان سعودی
نود و سومین نشست پژوهشکده نظریه پردازی سیاسی و روابط بین الملل

پرونده خاشقچی و آینده ساختار قدرت در عربستان سعودی

چکیده موضوع سخنرانی: قتل جمال خاشقچی چهره منتقد عربستان سعودی در کنسولگری این کشور در استانبول به یکی از رخدادهای با اثرگذاری بالا در روندهای سیاسی عربستان و منطقه تبدیل شده است. بررسی این موضوع به دلیل ابعاد مختلف سیاسی، امنیتی، حقوقی، رسانه ای و حقوق بشری در صدر تحلیلها و پژوهشهای بسیاری از محافل علمی و تحقیقاتی جهانی قرار گرفته است. یکی از مهمترین جنبه های پرونده خاشقچی به چگونگی اثرگذاری آن بر ساختار قدرت و به طور مشخص وضعیت محمدبن سلمان ولیعهد عربستان مربوط است. قدرت گرفتن محمدبن سلمان در عربستان از سال ۲۰۱۵ و ولیعهدیش، وی را به عنوان نخستین نامزد مقام پادشاهی از میان نسل جوان رهبران سعودی مطرح ساخت. اما اکنون در شرایط جدید پس از قتل جمال خاشقچی، دورنمای پادشاهی بن سلمان بسیار تضعیف شده است. موضوع کلیدی مهم در این خصوص آن است که قتل خاشقچی در چه شرایطی به وقوع پیوست و چه مولفه های دیگری در کنار این رخداد به تضعیف جایگاه محمدبن سلمان در ساختار قدرت در عربستان کمک می کند.

ادامه مطلب
قانونمندی یا قانون من؟ با رویکرد فلسفی
مناظره قانونمندی یا قانون من؟ با رویکرد فلسفی

قانونمندی یا قانون من؟ با رویکرد فلسفی

کرسی آزاد اندیشی ( مناظره) با عنوان قانونمندی یا قانون من با رویکرد فلسفی روز دوشنبه ۱۶ مهرماه ۱۳۹۷ با حضور آقایان دکتر قاسم پورحسن ، دکتر داود مهدوی زادگان، دکتر میثم قاسمیان ساعت ۱۰ الی ۱۲ در دانشگاه الزهراء ، ساختمان خوارزمی، سالن تورانی برگزار شد که فایل جلسه مناظره در زیرگذاشته شده است.

ادامه مطلب
راه رهایی از هژمونی تفکر خود بنیاد در رجوع مستقیم به قرآن
همایش «پرسش از امر دینی در عصر حاضر»

راه رهایی از هژمونی تفکر خود بنیاد در رجوع مستقیم به قرآن

همایش «پرسش از امر دینی در عصر حاضر» روز شنبه و یکشنبه ۲۹ مهرماه ۱۳۹۷ در پژوهشگاه علوم انسانی با سخنرانی چند تن از اساتید حوزه علوم انسانی برگزار شد. گزارش خبرگزاری مهر از سخنرانی حجت الاسلام والمسلمین داود مهدوی زادگان با عنوان راه رهایی از هژمونی تفکر خود بنیاد در رجوع مستقیم به قرآن به شرح ذیل می باشد.

ادامه مطلب
برزخ سوژگی و شجاعت ندانستن
امکان امر قدسی در جهان معاصر

برزخ سوژگی و شجاعت ندانستن

همایش «پرسش از امر دینی در عصر حاضر» روز شنبه و یکشنبه ۲۹ مهرماه ۱۳۹۷ در پژوهشگاه علوم انسانی با سخنرانی چند تن از اساتید حوزه علوم انسانی برگزار شد. خلاصه سخنرانی حجت الاسلام والمسلمین داود مهدوی زادگان با عنوان برزخ سوژگی و شجاعت ندانستن به شرح ذیل می باشد.

ادامه مطلب
قانونمندی یا قانون من؟ با رویکرد فلسفی
کرسی آزاد اندیشی ( مناظره )

قانونمندی یا قانون من؟ با رویکرد فلسفی

کرسی آزاد اندیشی ( مناظره) با عنوان قانونمندی یا قانون من با رویکرد فلسفی روز دوشنبه ۱۶ مهرماه ۱۳۹۷ با حضور آقایان دکتر قاسم پورحسن ، دکتر داود مهدوی زادگان، دکتر میثم قاسمیان ساعت ۱۰ الی ۱۲ در دانشگاه الزهراء ، ساختمان خوارزمی، سالن تورانی برگزار خواهد شد .

ادامه مطلب
جایگاه فلسفی تهران و نقش آن در تحول هویت ملی ایرانی
نود و دومین نشست پژوهشکده نظریه پردازی سیاسی و روابط بین الملل

جایگاه فلسفی تهران و نقش آن در تحول هویت ملی ایرانی

چکیده موضوع سخنرانی: تحلیل تحولات هویت ملی ایرانی از مناظر مختلفی اهمیت دارد. نگاه به آن از منظر پایتختی تهران و همچنین نگاه فلسفی به تکوین این پایتختی که همراه با بررسی جایگاه فلسفه در شهر تهران خواهد بود؛

ادامه مطلب
مفهوم قرآنی نسبت عدالت و فرهنگ
نشست اندیشه ورزی

مفهوم قرآنی نسبت عدالت و فرهنگ

روز دوشنبه، مورخ ۱۳۹۷/۰۶/۱۹ از ساعت ۱۱ تا ۱۳، «جلسه اندیشه‌ورزی اندیشکده عدالت» با مشارکت «اندیشکده فرهنگ» در محل مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت با موضوع اندیشه‌ورزی"مفهوم قرآنی نسبت عدالت و فرهنگ" که توسط حجت الاسلام و المسلمین دکتر مهدوی زادگان (عضو اندیشکده عدالت و دانشیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی) برگزار شد که خلاصه مباحث به شرح ذیل ارائه می شود. در اینجا بخشی از مطالبی که در جلسه ارائه شد آمده است:

ادامه مطلب
نشست تأملی در مبانی انگاره‌ی شهروندی در ایران معاصر
نودو یکمین نشست پژوهشکده نظریه پردازی سیاسی و روابط بین الملل

نشست تأملی در مبانی انگاره‌ی شهروندی در ایران معاصر

چکیده موضوع سخنرانی: ایده‌ی شهروندی در معنای مدرن آن، یعنی همان معنایی که بخش نخست را به توضیح نسبتاً تفصیلیِ آن اختصاص دادیم، به مانند دیگر انگاره‌های دنیای جدید، در پی تحولات فکری و سیاسی-اجتماعیِ منتهی به انقلاب مشروطه در ایران، مطرح شد. البته لفظ «شهروندی» تا همین چند دهه‌ی پیش از ادبیات نویسندگان معاصر ایرانی غایب بود، با این حال مضمون و محتوای آن، یکی از مهمترین عناصر در روند تجدد سیاسی در ایران معاصر بوده است. ایده‌ی شهروندی مدرن که خاستگاه آن غرب جدید است، طی فرآیندی از هابز و لاک آغاز شد و به روسو و کانت رسید.

ادامه مطلب
گزارش نشست: مبانی فلسفی اندیشه سیاسی امام خمینی (ره)-حجت الاسلام مسیح بروجردی
گزارش نودمین نشست پژوهشکده نظریه پردازی سیاسی و روابط بین الملل

گزارش نشست: مبانی فلسفی اندیشه سیاسی امام خمینی (ره)-حجت الاسلام مسیح بروجردی

نشست مبانی فلسفی اندیشه سیاسی امام خمینی (ره) به سخنرانی حجت الاسلام مسیح بروجردی در روز سه شنبه ۶ شهریور ۱۳۹۷ برگزار شد که خلاصه نشست به شرح ذیل می باشد.

ادامه مطلب
گزارش نشست: ظرفیتها و تنگناهای روابط ایران و اروپا (به ویژه فرانسه) پس از خروج آمریکا از برجام
گزارش هشتادونهمین نشست پژوهشکده نظریه پردازی سیاسی و روابط بین الملل

گزارش نشست: ظرفیتها و تنگناهای روابط ایران و اروپا (به ویژه فرانسه) پس از خروج آمریکا از برجام

نشست راهبردی ظرفیتها و تنگناهای روابط ایران و اروپا (به ویژه فرانسه) پس از خروج آمریکا از برجام با سخنرانی آقای دکتر علی اهنی در روز سه شنبه ۲۶ تیرماه برگزار شد که خلاصه گزارش به شرح ذیل می باشد.

ادامه مطلب
مبانی فلسفی اندیشه سیاسی امام خمینی (ره)-حجت الاسلام مسیح بروجردی
نودمین نشست پژوهشکده نظریه پردازی سیاسی و روابط بین الملل

مبانی فلسفی اندیشه سیاسی امام خمینی (ره)-حجت الاسلام مسیح بروجردی

چکیده موضوع سخنرانی:اندیشه سیاسی نظام مند نمی تواند از مبانی فلسفی بی بهره باشد بلکه اساساً انتظام اندیشه سیاسی به مبانی فلسفی خود وابسته است . مبانی فلسفی بخش اصلی مفروضات فکر سیاسی است و فکر سیاسی بر پایه همین مبانی نظری است که ساخته و پرداخته می شود و می تواند برابر مسایل بی شمار ذهنی و عینی ، پاسخگو باشد . چنان که نظم و قوام فکر سیاسی امام خمینی ره به دلیل برخورداری ایشان از مبانی فلسفی راسخ و برهانی بوده است . از این رو ، تلاش داریم در این نشست علمی ابعاد مختلف مبانی فلسفی امام راحل را مورد بررسی قرار دهیم .

ادامه مطلب
ظرفیتها و تنگناهای روابط ایران و اروپا (به ویژه فرانسه) پس از خروج آمریکا از برجام
هشتادونهمین نشست پژوهشکده نظریه پردازی سیاسی و روابط بین الملل

ظرفیتها و تنگناهای روابط ایران و اروپا (به ویژه فرانسه) پس از خروج آمریکا از برجام

پس از اعلام رئیس جمهور امریکا مبنی بر خروج این کشور از برجام، از یک طرف تلاش طرف‌های اروپایی برای حفظ برجام بدون حضور امریکا و متقاعد کردن جمهوری اسلامی ایران در این زمینه افزایش یافت و از طرف دیگر بر اساس دستور اجرایی رئیس جمهور امریکا و حسب قوانین تحریمی ایالات متحده علیه ایران، بخشی از تحریم‌ها روز ۴ اوت (۱۳ مرداد) و بخش اصلی که می‌تواند به اقتصاد ایران تکان‌های شدیدی وارد کند و سیستم بانکی و صنعت نفت و گاز را هدف قرار دهد روز ۴ نوامبر (۱۳ آبان) جنبه اجرایی به خود خواهد گرفت. در اینجا پرسش مهمی مطرح می شود که اروپایی ها برای حفظ برجام بدون حضور امریکا و خنثی سازی تحریم‌های اعمالی آن کشور علیه ایران چه ظرفیت‌هایی دارند و با چه تنگناهایی مواجه‌اند؟

ادامه مطلب
بحثی در باب انگاره ی مدرن شهروندی از منظر فلسفه سیاسی
هشتادوهشتمین نشست پژوهشکده نظریه پردازی سیاسی و روابط بین الملل

بحثی در باب انگاره ی مدرن شهروندی از منظر فلسفه سیاسی

پژوهشکده نظریه پردازی سیاسی و روابط بین الملل پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی روز سه شنبه ۱۲ تیر ۱۳۹۷ساعت: ۱۰ الی ۱۲ نشست علمی با موضوع:بحثی در باب انگاره ی مدرن شهروندی از منظر فلسفه سیاسی با سخنرانی دکتر شروین مقیمی سالن اندیشه بر گزار می کند. چکیده موضوع سخنرانی: شهروندی نوع غالب هویت سیاسی-اجتماعی در جوامع امروزین است. جامعه‌ی ایران نیز با بیش از یک سده‌ای که از انقلاب مشروطه می‌گذرد، فراز و نشیب‌های فراوانی را از سر گذرانده و به هر حال از سطحی از دانش و آگاهی و مهارت در زیست شهروندی بهره‌مند گشته است. به عبارت دیگر ایرانیان امروز دست‌کم در معنای حقوقی، از یک هویت شهروندی برخوردارند و خود را عضوی متعلق به کشوری به نام ایران می‌دانند. با این حال در انگاره‌ی شهروندی در ایران معاصر، عدم‌انسجام‌‌های عمیقی دیده می‌شود که شناخت و تحلیل مبانی این انگاره را ضروری می‌سازد؛ انگاره‌ای که اصول آن در ایران نخستین بار در قانون اساسی مشروطیت بازتاب یافت.

ادامه مطلب
خیزش چین و محیط امنیتی ایران
هشتادوهفتمین نشست پژوهشکده نظریه پردازی سیاسی و روابط بین الملل

خیزش چین و محیط امنیتی ایران

چکیده موضوع سخنرانی: خیزش چین یکی از پدیده‌های استراتژیک سیاست بین‌الملل به شمار می‌آید. قدرت‌یابی سریع این کشور به گونه‌ای روزافزون حوزه‌های مختلف سیاست بین‌الملل را متاثر می‌کند. طبیعی است که خیزش چین در تداوم الگوی خیزش قدرت‌های بزرگ در منطقه خاورمیانه و محیط پیرامونی ایران نیز احساس شود. در واقع بازتعریف موقعیت استراتژیک چین در سالهای اخیر سیاست خارجی این کشور در حوزه های مختلف و از جمله خاورمیانه را متاثر ساخته است. ضمن اینکه جایگاه خاورمیانه در سیاست خارجی چین ارتقا یافته و این کشور منافع استراتژیکی در حوزه های اقتصادی و امنیتی این منطقه برای خود متصور است. با توجه به این مهم در این نشست تلاش خواهد شد تا ضمن تبیین ابعاد خیزش چین در عرصه سیاست بین الملل، به تاثیرات این مساله بر محیط امنیتی ایران پرداخته شود.

ادامه مطلب
تحول دولت در صدر اسلام  در کلام امیر المومنین علی (ع)
هشتادوششمین نشست پژوهشکده نظریه پردازی سیاسی و روابط بین الملل

تحول دولت در صدر اسلام در کلام امیر المومنین علی (ع)

چکیده موضوع سخنرانی: حکومت اسلامی بعد رحلت رسول اکرم صلی الله علیه و آله دچار تحولات بنیادی شد تا بدانجا که امام علی علیه السلام بعد کشته شدن خلیفه سوم عثمان بن عفان با در خواست مردم مدینه برای پذیرش امر خلافت مخالفت ورزید. زیرا شدت تحول به گونه ای بود که حکمرانی آن حضرت مقدور نبود . چنان که بیان این تحول از نگاه امام علی مغفول نمانده است . خطبه شقشقیه از جمله مطالب روشنگرانه ای است که آن حضرت بیان فرموده است. در این نشست تلاش خواهد شد از این منظر به خطبه شقشقیه توجهی به عمل آید .

ادامه مطلب
مسأله اجتماعی ؛ پوشش یا ناپوششی
هشتادوچهارمین نشست پژوهشکده نظریه پردازی سیاسی و روابط بین الملل

مسأله اجتماعی ؛ پوشش یا ناپوششی

مسأله اجتماعی ، عارضه یا نابسامانی است که در اثر وقوع یا عدم وقوع عامل معینی در اجتماع پدید می آید. لیکن در تشخیص مسأله بدوون این عامل اختلاف نظر وجود داردچنانچه این مبحث در مورد پوشش و ناپوششی مطرح شده است. در این نشست علمی سعی می شود معلوم کنیم که کدامیک از این دو حالت می تواند مسأله اجتماعی باشد.

ادامه مطلب
فقه پویا؛ روایت حداقلی و حداکثری
هشتاد و چهارمین نشست نظام سیاسی اسلامی

فقه پویا؛ روایت حداقلی و حداکثری

هشتادو چهارمین نشست پژوهشکده با عنوان فقه پویا ؛ روایت حداقلی و حداکثری در روز سه شنبه ۱۵ اسفند ۱۳۹۶ برگزار شد که خلاصه نشست به صورت ذیل می باشد. این گفتار به مناسبت سالگرد نامه تاریخی امام خمینی ره خطاب به علما و طلاب حوزه های علمیه در سال ۶۷ ارایه می شود. این نامه در همان سال به " منشور روحانیت " شهرت پیدا کرد و بخشی از آن درباره فقه پویا است. مباحثی که خواهد آمد ادامه بحث نظریه " دولت مکلف " است که در کرسی های نقد نظریه پردازی طرح کرده ایم. دستاورد سخن پاسخ به دو پرسش است: ( ۱ ) آیا فقه پویا به تحول رویکردی نیاز دارد؟ ( ۲ ) دلیل عدول برخی از پیروان فقه پویا از ادامه راه چیست؟ فقه پویا منتظر طرح مساله نمی ماند بلکه خود در پی یافتن پرسش های نوین است و برای این کار عرصه های جدیدی را که در گذشته، جزو قلمرو فقه تلقی نمی شد می کاود و درونی می کند. فقه پویا کمتر در صدد پاسخ به پرسش های تکراری است. فقه پویا وارد متن شده تا جایی که با عینیت یابی، خود به متن تبدیل می شود. در مقابل آن، فقه ایستا یا فقه پیرو قرار دارد و متن گریز است و بیشتر در صدد حاشیه زدن بر متن است. رمز ماندگاری فقه امامیه در گذر زمان در همین اراده بر پویایی فقه است. بزرگان از فقهای شیعه هرگز سعی نکردند شارح فقه گذشتگان باقی بمانند بلکه خود مساله آفرینی می کردند و با این کار فقه امامیه را یک گام به جلو می بردند. چنان که در تاریخ فقه معاصر می توان به مرحوم احمد نراقی ( م ۱۲۴۵ ق ) با تالیف کتاب عواید الایام، شیخ محمد حسن نجفی ( م ۱۲۶۲ ق ) با کتاب جواهر الکلام، شیخ مرتضی انصاری ( م ۱۲۸۱ ق) با تالیف کتاب سترگ المکاسب، حضور فعال فقه در عرصه اقتصاد را نشان داد، میرزا حسن شیرازی ( م ۱۳۱۲ ق) با فتوای تحریم تنباکو، قدرت فقه بر استبداد و استعمار را آشکار کرد و شاگرد ایشان شیخ شهید فضل الله نوری ( م ۱۳۲۷ ق ) توانایی فقه در شکل گیری نهضت های مردمی را اعلام کرد و نیز می توان به مرحوم سید محمد کاظم طباطبایی یزدی ( م ۱۳۳۷ ق) با تالیف کتاب گران سنگ عروه الوثقی اشاره کرد. تمام این مساعی عظیمه بزرگان فقاهت را می توان در راستای تکاپوی فقه پویا برای شناخت عرصه های ناشناخته و مسایل جدید دانست. نقطه عطف تاریخی در فقه پویا توسط امام خمینی ره با ورود به عرصه سیاست و رهبری مردم و تاسیس حکومت دینی مبتنی بر اصل ولایت مطلقه فقیه ورق خورد. با آغاز تجربه حکمرانی فقیه، زمزمه های پدیداری تقابل میان دو رویکرد حداقلی و حداکثری در فقه پویا شنیده شد. اوج روایت این تقابل را می توان در منشور روحانیت و عزل قایم مقامی مشاهده کرد. رویکرد حداقلی خواهان تجربه حکمرانی مبتنی بر فقه فردی است و لکن رویکرد حداکثری بر این باور است که اداره حکومت بر پایه فقه فردی نه فقط نا میسر که ناممکن است. بسیاری از مسایل حکومتی مستقل از فرد و حوزه عمومی است. لذا از این دیدگاه حکومت " فلسفه عملی تمامی فقه در تمامی زوایای زندگی بشریت " است . ✍ اکنون می توان به آن دو پرسش، پاسخ داد: ۱) فقه پویا با تجربه حکمرانی به تحول در رویکرد از فقه فردی به فقه حکومتی نیاز دارد. موضوع فقه حکومتی عبارت از دولت است. ۲) دلیل عدول برخی پیروان فقه پویا از تجربه فقهی حکمرانی ، گرایش آنان به رویکرد حداقلی است. این افراد در امر سیاست به گرایش های متحجرانه و یا عرفی ( سکولار ) سوق پیدا می کنند. بنابر این، می توان گفت که رویکرد حداکثری فقه پویا علاوه بر منازعه سیاسی با استبداد و استکبار، در عرصه علمی نیز منازعه سختی با متحجرین و واپس گرایان فقه پویا دارد. چنان که این هر سه سنخ منازعه را می توان در منشور روحانیت امام خمینی ره به وضوح مشاهده کرد.

ادامه مطلب
لئو اشتراوس و نظریه‌پردازی سیاسی
هشتادو سوّمین نشست پژوهشکده نظریه پردازی سیاسی و روابط بین الملل

لئو اشتراوس و نظریه‌پردازی سیاسی

چکیده موضوع سخنرانی: التفات به حوزه‌ی نظریه‌پردازی به عنوان حوزه‌ای مستقل، تفاوت‌ها و تمایزهای آن با حوزه‌هایی چون تاریخ اندیشه نویسی و یا بحث در باب چند و چون نظریه‌ها و نحله‌های سیاسی گوناگون اهمیت برجسته ای دارد. یکی از مهمترین جریان‌های مهم و اصلی اندیشه‌ی سیاسی در دوره‌ی معاصر که اکنون به یک سنت فکری نیرومند در میان بخشی از دانشوران حوزه‌ی اندیشه‌ی سیاسی، بالاخص فلسفه‌ی سیاسی تبدیل شده است، جریانی است که با آراء و افکار لئو اشتراوس پا گرفت و بعدها توسط شاگردان فراوانی که بلاواسطه یا باواسطه از او تاثیر پذیرفتند تداوم پیدا کرد. نوع نگاه لئو اشتراوس به مقوله‌ی نظریه‌ی سیاسی و تمایزی که او میان نظریه‌ی سیاسی و فلسفه‌ی سیاسی برقرار می‌سازد می‌تواند به ما در جهت روشن‌شدن زوایای بحث نظریه‌پردازی سیاسی کمک شایان توجهی کند.

ادامه مطلب
تحلیل روند روابط سیاسی- فرهنگی ایران و ترکیه در سالهای اخیر با رویکرد آسیب شناسی و نقد
هشتادو دومین نشست پژوهشکده نظریه پردازی سیاسی و روابط بین الملل

تحلیل روند روابط سیاسی- فرهنگی ایران و ترکیه در سالهای اخیر با رویکرد آسیب شناسی و نقد

چکیده موضوع سخنرانی: با نگاهی طولی و تحلیلی به سیر تاریخی، سیاسی و فرهنگی دو کشور در طی چند سده اخیر به یک رمزگشایی از این فرایند طولانی می رسیم که به نظر می رسد از عمق و ژرفای قابل توجه فرهنگی برخوردار است. ایران و ترکیه به عنوان دو کشور همسایه که هرکدام بازماندگان دو امپراطوری دیرینه این جغرافیا هستند، در کنار مناسبات و تعاملات پشت سر نهاده، اینک از شرایط همسنگ و متوازن برخوردار نیستند. علی الخصوص با تحلیل آسیب شناسانه و بی طرفانه این فرایند در طی چند دهه اخیر محرز می شود که این همسایه شمال غربی در این مناسبات و تبادلات به یک تفوق اقتصادی دست یافته است. یکی از مهمترین عوامل تاثیرگذار در این تفوق اقتصادی شکل گیری مرجعیت فرهنگی این کشور برای ایرانیان است که خود حاصل نیازسنجی و قابلیت سنجی از جامعه همسایه بوده است. در این تحلیل زوایای ناشناخته و واقعیتهای پنهانی از این مناسبات که حاصل مشاهدات سیستماتیک و بررسی اسنادی آمار و ارقام از شاخص های اقتصاد کلان و خرد است، ارائه می شود.

ادامه مطلب
نشست دوم ( نسبت پژوهش با امر سیاسی )
هشتادمین نشست پژوهشکده نظریه پردازی سیاسی و روابط بین الملل

نشست دوم ( نسبت پژوهش با امر سیاسی )

پژوهشکده نظریه پردازی سیاسی و روابط بین المل در راستای نشست های جمعی خود در ماه آذر نشست های علمی « نسبت پژوهش با امر سیاسی » را در نظر گرفته است هدف از این برنامه بررسی و تعریفی از نسبت پژوهش با امر سیاسی است.

ادامه مطلب
نشست اول ( نسبت پژوهش با امر سیاسی )
هفتادو نهمین نشست پژوهشکده نظریه پردازی سیاسی و روابط بین الملل

نشست اول ( نسبت پژوهش با امر سیاسی )

پژوهشکده نظریه پردازی سیاسی و روابط بین المل در راستای نشست های جمعی خود در ماه آذر نشست های علمی « نسبت پژوهش با امر سیاسی » را در نظر گرفته است هدف از این برنامه بررسی و تعریفی از نسبت پژوهش با امر سیاسی است.

ادامه مطلب
آینده برجام درپرتو تحولات اخیر
هفتاد و هفتمین نشست پژوهشکده نظریه پردازی سیاسی و روابط بین الملل

آینده برجام درپرتو تحولات اخیر

با روی کار آمدن دولت جدید آمریکا، سخنانی از سوی رئیس جمهور و برخی مسئولین این کشور در خصوص لزوم بازنگری در برجام طرح شد. سخنرانی اخیر ترامپ و اعلام راهبرد دولت این کشور در مواجهه با برجام و فعالیتهای منطقه ای جمهوری اسلامی ایران بازتاب زیادی در محافل علمی، سیاسی و رسانه ای داشته است . چرایی، چگونگی و تبعات اتخاذ این مواضع و بررسی آینده برجام در پرتو این تحولات، موضوع اصلی این نشست می باشد.

ادامه مطلب
نگاهی به وجوه سیاسی دفاع مقدس
هفتاد و ششمین نشست پژوهشکده نظریه پردازی سیاسی و روابط بین الملل

نگاهی به وجوه سیاسی دفاع مقدس

گرچه قریب به سه دهه از حماسه باشکوه دفاع مقدس می گذرد و نویسندگان و پژوهشگران زیاد در تبئین و تحلیل آن تلاش فراوانی انجام داده اند. لکین عظمت و گستردگی محتوای آن که نتیجه اخلاص و ایثار شهدا و جانبازان به رهبری امام خمینی (ره) بوده است؛ ما را به مطالعه بیش از پیش آن وا می دارد. پژوهشکده نظریه پردازی سیاسی و روابط بین الملل در نظر دارد به جنبه های نا شناخته تر این حماسه معنوی بپردازد.

ادامه مطلب
بررسی برخی زمینه های حقوقی-سیاسی قیام عاشورا و تحولات پس از آن
هفتاد وپنجمین نشست پژوهشکده نظریه پردازی سیاسی و روابط بین الملل

بررسی برخی زمینه های حقوقی-سیاسی قیام عاشورا و تحولات پس از آن

چکیده موضوع سخنرانی: بدون تردید زمینه های فکری – سیاسی در رخداد واقعه عظیم عاشورا تاثیر گذار بود. مدینه، کوفه و شام سه ظلع جغرافیای سیاسی سال ۶۱ هجری است که هر کدام حامل زمینه های فکری سیاسی خاص خود بوده اند و در آن سال تلاقی میان این سه ضلع اتفاق افتاد که پدید آمدن روز واقعه نقش داشته است . از این رو، بررسی زمینه های فکری – سیاسی آن زمان در فهم عمیق قیام عاشورا کمک بسزایی خواهد کرد.

ادامه مطلب
همه پرسی و روند استقلال کردستان عراق
هفتاد و سومین نشست پژوهشکده نظریه پردازی سیاسی و روابط بین الملل

همه پرسی و روند استقلال کردستان عراق

خلاصه نشست: با توجه به تلاش مقامات و جریانهای کرد شمال عراق برای برگزاری همه پرسی استقلال در ماه سپتامبر ۲۰۱۷ و برجسته شدن موضوع استقلال کردستان عراق، در این نشست ضمن تبیین ابعاد مختلف مساله همه پرسی به واکاوی روند استقلال کردستان عراق پرداخته خواهد شد و سپس پیامدهای احتمالی این موضوع مورد بررسی قرار خواهد گرفت. مساله استقلال کردهای عراق به رغم پیشینه تاریخی و ابعاد هویتی خاص خود به طور مشخص از دهه ۱۹۹۰ وارد مرحله اصلی خود شد و اکنون با اصرار رهبران کرد بر برگزاری همه پرسی و لزوم جدایی از عراق وارد نقطه عطف مهمی شده است. اینکه این همه پرسی به چه سمت و سویی رفته و چه نتایجی خواهد داشت و پیامدهای ناشی از این موضوع به عنوان یکی از مسائل مهم منطقه ای جای بررسی جدی دارد.

ادامه مطلب
تاملی درموضوعیّتِ مناقشه‌ی «نظری»/«کاربردی» میان اصحاب علوم سیاسی در ایران
هفتاد و دومین نشست پژوهشکده نظریه پردازی سیاسی و ورابط بین الملل

تاملی درموضوعیّتِ مناقشه‌ی «نظری»/«کاربردی» میان اصحاب علوم سیاسی در ایران

چکیده موضوع سخنرانی: اگر نگوییم مهمترین، اما بدون تردید یکی از مهمترین مناقشه‌ها میان اصحاب علوم سیاسی در ایران، مناقشه بر سر «کاربردی»کردنِ آن است. اندیشه‌ی سیاسی، یا دقیق‌تر بگوییم، «تاریخِ» اندیشه‌ی سیاسی در این میان، از دید حامیانِ «کاربردی»‌کردنِ علوم سیاسی، متهمِ ردیفِ اول است، زیرا به زعمِ آنان، ماهیتِ اساساً نظریِ این حوزه است که با تسلط بر عرصه‌ی آموزش و پژوهشِ علوم سیاسی، راه را بر «کاربردی»کردنِ این علوم بسته است. از سوی مقابل، اصحاب اندیشه‌ی سیاسی، در بیرون و در مقامِ نمایندگانِ انتصابیِ ساحتِ نظری،در عینِ دفاع از آن به طُرُقِ گوناگون، در درون، به واسطه‌ی عدمِ پیوند کوششِ نظری‌شان با واقعیتِ موثّر و عملیِ عرصه‌ی سیاسی و اجتماعی در ایران، با «وجدانی مُعذب» دست و پنجه نرم می‌کنند. کوشش ما در این مقاله، نشان‌دادنِ بلاموضوع‌بودنِ «معرفتیِ» این مناقشه، و موضوعیتِ آن از حیثِ «ساختارهای سیاسی و اجتماعی» در ایرانِ معاصر است. برای این کار، نخست در یک معنای عام، نشان خواهیم داد که علم سیاست در معنای جدید آن، یعنی به عنوان یکی از نتایجِ بلافصلِ فلسفه‌ی سیاسی مدرن، اساساً در نفیِ «ارزشِ» فعالیتِ نظری به ما هو نظری، ممکن گشت. به عبارت دیگر، علم سیاست جدید، نه صرفاً محصولِ کوشش برای تدوین یک دانشِ سیاسیِ موثّر و قابل‌تحقق از حیثِ عملی، بلکه بالاتر از آن محصول کوشش برای «عملی‌»‌کردنِ خود فلسفه بود. بنابراین مناقشه‌ی «نظری»/«کاربردی» در علوم سیاسی میانِ اصحاب ایرانیِ آن، از حیثِ مبانیِ معرفتیِ علم سیاست جدید، بلاموضوع است. اما فهمِ این مناقشه‌ی «واقعی»، مستلزمِ بحثی در معنای اخصِ کلمه، یعنی وضعِ علوم سیاسی در ایرانِ معاصر است، نه علم سیاست جدید در معنای عام آن. ما در این مقاله نشان خواهیم داد که مناقشه‌ی مزبور، فرعِ بر «بی‌جایگاه‌بودنِ» علمِ سیاست جدید در ایران، به لحاظِ ساختارهای سیاسی و اجتماعی است و بسط و گسترشِ کَمّیِ آموزش و پژوهش در این رشته از زمانِ تاسیس مدرسه‌ی علوم سیاسی تا کنون، کمکی به علوم سیاسی (اعمِ از شاخه‌های نظری و عملیِ آن)، برای یافتنِ «جایگاه»‌اش در ساختار سیاسی و اجتماعی نکرده است

ادامه مطلب
بحران در روابط عربستان و قطر زمینه ها و پیامدها
هفتادومین نشست پژوهشکده نظریه پردازی سیاسی و روابط بین الملل

بحران در روابط عربستان و قطر زمینه ها و پیامدها

چکیده سخنرانی: با توجه به قطع شدن روابط قطر با چند کشور عربی با محوریت عربستان سعودی در این نشست تلاش خواهد شد تا ضمن اشاره به بحران اخیر به واکاوی بسترها و زمینه های ایجاد بحران در روابط عربستان و قطر پرداخته شود و سپس پیامدهای احتمالی آن در سطوح مختلف مورد بررسی قرار گیرد. در این راستا تبیین فرصتهای ناشی از این بحران برای جمهوری اسلامی ایران نیز اهمیت بالایی دارد.

ادامه مطلب
تحلیل علل و پیامدهای سفر رئیس جمهور آمریکا به عربستان سعودی
شصت و نهمین نشست پژوهشکده نظریه پردازی سیاسی و روابط بین الملل

تحلیل علل و پیامدهای سفر رئیس جمهور آمریکا به عربستان سعودی

چکیده موضوع سخنرانی: سفر رئیس جمهور آمریکا به عربستان سعودی با توجه به قراردادهای چند صد میلیارد دلاری بین این دو کشور بخصوص خریدهای تسلیحاتی سعودی ها؛ برگزاری اجلاس کشورهای اسلامی و امریکا در ریاض و سخنرانی ها و بیانیه های ضد ایرانی صادر شده در این اجلاس، حاکی طراحی سیاست جدیدی از سوی امریکا و عربستان سعودی جهت مقابله با جمهوری اسلامی ایران می باشد. بررسی علل انجام این سفر و پیامد های آن بخصوص برای جمهوری اسلامی ایران (در حوزه سیاسی و امنیتی) موضوع و محور اصلی این نشست را سامان می دهد.

ادامه مطلب