بیانیه دومین کنگره علوم انسانی قرائت شد/ 62 راهکار برای رشد و بالندگی علوم انسانی

در مقدمه این بیانیه با تاکید بر اینکه علوم انسانی پایه شکل‌دهی به تمدن و تکمیل کننده نواقص علوم فنی است، آن این علوم در ردیف علومی بنیادی و راهبردی طبقه شده و آمده است:« ظرفیت بالایی از اندیشه ورزی جامعه با ارائه تیز بینی هایشان در مقالات کنگره، به هم افزایی تلاش دست اندرکاران علمی کشور انجامیده است. لذا بیانیه پایانی این کنگره، ارائه مجموعه دیدگاههای بدیع ارائه شده در مقالات است. امید است این مجموعه بتواند در تحقق خود در برنامه های اجرایی کشور قدم بزرگی برای رشد و تعالی این بخش عظیم و مبنایی علمی از پیشرفت کشور را فراهم آورد.»

بخش اول این بیانیه در 26 بند به وضعیت علوم انسانی در کشور پرداخته و ضرورت توجه هر چه بیشتر به آن پرداخته است.در یکی از این موارد در خصوص اشتغال در رشته های علوم انسانی آمده است:« اشتغال به علوم انسانی به معنای  درگیر شدن یا مواجه شدن مستقیم با مسائل علوم انسانی  به عنوانی هدفی مهم برای اصحاب علوم انسانی زمانی تحقق مطلوب می پذیرد که 1. به فلسفه علوم انسانی توجه بنیادی شود ، 2. به فلسفه یا ماهیت آموزش  به نحوی مداوم ارجاع داده شود و 3. روشی از آموزش علوم انسانی به کار گرفته شود که شرایط امکان اشتغال به آن و یا درگیر شدن با موضوعات آن را فراهم سازد  و در این میان مسئله "اشتغال در علوم انسانی" (ارتزاق از طریق علوم انسانی) را به عنوان یکی از مشکلات علوم انسانی، بدون ارجاع به مسئله "اشتغال به علوم انسانی" نمی توان حل کرد.»

بومی سازی علوم انسانی،توجه به جنبه های بین المللی علوم انسانی چالش های پیش رو برای راهبری مدیریت های پژوهش در علوم انسانی، اهمیت و ضرورت بازنگری و باز اندیشی در برنامه‌های درسی، ضرورت فعالیت مثبت و فعالانه ذهنی افراد در علوم انسانی، کشاندن افراد تیز هوش به این عرصه از مقطع دبیرستان و ایجاد فضای بحث و گفتگو، انتقاد و روحیه پرسش گری ،نقش علوم انسانی در تحقق الگوی پیشرفت  ایرانی – اسلامی ،زمینه سازی در ایجاد تعاملات علمی بین پژوهشگران در سطح داخلی و خارجی ، حمایت در حوزه پژوهش های علوم انسانی ، تعامل بیشتر اصحاب علوم انسانی در کاربردی و اجرایی کردن یافته ها و تحقیقات این حوزه،ایجاد  احساس نیاز دستگاه ها به تحیقیقات علوم انسانی، تغییر رویکرد ملی نسبت به علوم انسانی و رفع موانع سیاسی، اجتماعی، فرهنگی برای نظریه پردازی در حوزه علوم انسانی از موارد مورد تاکید در این بخش هستند.

اعضای شرکت کننده کنگره در بیانیه پایانی همچنین  مشکلات و آسیبهای فعلی موجود در حووزه علوم انسانی را در 34 مورد اصلی خلاصه کرده اند.

فقدان پارادایم مشترک در علوم انسانی در ایران، تفاوت معرفت شناسی بومی اسلامی ایرانی با غرب، فقدان آموزش اساتید در ضمن خدمت،فقدان نگاه علی و جامع در بررسی وقایع و اتفاقات تاریخی و تاریخ نگاری، تحلیل وقایع تاریخی معاصر ایران بر اساس پیش فرض های ذهنی مولفان که منجر به داوری های یک سویه وغیر منصفانه می شود، 5 مورد ابتدایی این فهرست هستند.

نگاه تک بعدی ومنفی حاکم بر تاریخنگاری کتب درسی تاریخ معاصر، غلبه نگاه ایدئولوژیکی وسیاسی برمحتوای کتاب های درسی تاریخ،حدود شدن مفهوم توسعه در نگاه تصمیم گیران کشور، صرفاَ به بعد اقتصادی، غیر کاربردی بودن علوم انسانی و بی نتیجه بودن اشتغال در علوم انسانی به دلیل خواندن های بی هدف و تکرار این خوانده شده ها به عنوان روش غالب در دانشگاههای ایران از دیگر مشکلات و آسیب های حوزه علوم انسانی هستند که در این بیانیه به آنها اشاره شده است.

برگزار کننده گان و شرکت کنندگان حاضر در دومین کنگره ملی علوم انسانی که وعده داده بودند،بیانیه این کنگره علاوه بر بررسی مشکلات و کاستی ها، با ارائه راهکارهایی زمینه توجه به آن به عنوان یک سند کاربردی را فراهم کنند، در بخش سوم آن برای 34 مشکلات طرح شده، 62 راهکار ارائه کرده اند.

5 مورد ابتدایی این فهرست برای رشد و بالندگی علوم انسانی، کشاندن افراد تیز هوش به عرصه علوم انسانی از مقطع دبیرستان، آموزش درس تاریخ تحولات در رویکرد سیاسی و نه صرفا گاه‌شمارگونه، بهره گیری از روشهای جدید مثل فیلم مستند در آموزش تاریخ، آموزش اساتید ضمن خدمت و استفاده از مطالعه تطبیقی با استفاده از روش تلفیقی در امور آموزشی و پژوهشی علوم انسانی هستند.

     مشارکت اعضای هیأت علمی در امور آموزشی در برنامه ریزی درسی دانشگاهی، طراحی نوعی از نظام دانشگاهی با تاکید بر بر انسان و عرفان و جهان بینی توحیدی، زمینه سازی در ایجاد تعاملات علمی بین پژوهشگران در سطح داخلی و خارجی، ایجاد تسهیلات لازم برای انجام همکاریهای علمی و تحقیقاتی مشترک بین مراکز تحقیقاتی کشور با موسسات تحقیقاتی بین المللی، اشاع ه فرهنگ محقق محوری در دانشگاه ها و مراکز پژوهشی، ایجاد صندوق حمایت از تحقیقات، پرداخت بیشتر به مؤلّفه هایی مثل آموزش صلح، آموزش محیطی و آموزش چند فرهنگی در هر شش کتاب پایه چهارم ابتدایی، اصلاح رویکرد ملی نسبت به علوم انسانی به عنوان یک استراتژی بلند مدت، نگری و روزآمد کردن محتوای کتب درسی بر اساس موضوعات جهانی، توجه جدی به روش‌های درون‌نگر در مطالعات علوم انسانی و کتاب های درسی، بومی سازی علوم انسانی و مدیریت دانش آن  از طریق تخصص گرایی و فراهم نمودن فضای تفکر انتقادی تعدادی دیگر از راهکارهای بیشنهادی برای رفع مشکلات حوزه علوم انسانی در این بیانیه هستند.

متن کامل این بیانیه در پایگاه اینترنتی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی به نشانی WWW.IHCS.AC.IR   در دسترس است.کتاب مجموعه مقالات این کنگره نیز به زودی منتشر خواهد شد.