پهلوی کتابی
خط پهلوی کتابی و حروف‌چینی آن در محیط word
مقدمه
خط پهلوی کتابی خطی است که کتاب‌های پهلوی، نوشته‌های روی پوست و پاپیروس و کتیبه‌ها و سکه‌های متاخر بدان نوشته شده است. این خط در دوره اسلامی با نام هام دبیره یعنی خط مردم یا همگان شناخته می‌شد و دارای 14 حرف است که از راست به چپ نوشته می‌شود. این حروف عبارتند از غ، ب، ئ / ث، ا، گ / ح، ز / ×، ج / #، س، ئئ / صق، ل، چ، فدغ، ت، ه.
برای برگردان حرف به حرف واژه‌های پهلوی از روش حرف‌نویسی به الفبای قراردادی لاتین استفاده می‌شود. در حرف‌نویسی، املای حرف به حرف واژه در نظر گرفته می‌شود و تلفظ در آن رعایت نمی‌شود. برای نشان دادن تلفظ واژه پهلوی از روش آوانویسی استفاده می‌شود که در آن صورت ملفوظ کلمات ضبط می‌شود. الفبایی که برای آوانویسی استفاده می‌شود نیز، الفبای قراردادی لاتین است. در خط پهلوی مانند فارسی امروز مصوت‌های کوتاه نشانه‌ای ندارند؛ بنابراین در حرف‌نویسی آورده نمی‌شوند ولی در آوانویسی به دلیل تلفظ آنها، آورده می‌شود. برای مثال، واژه «پَر»، حرف‌نویسی pr و آوانویسی par دارد.
حروف‌چینی واژه‌های پهلوی در word
امروزه امکان حروف‌چینی متون پهلوی در محیط word فراهم شده است، کاری که پیش از این به سختی و با مشکلات بسیار انجام می‌شد. برای حروف‌چینی خط پهلوی در word از خطی با نام Ham-dibirih استفاده می‌شود که باید ابتدا آن را در کامپیوتر نصب کرد. برای بارگذاری و نصب فونت Ham-dabirih اینجا کلیک کنید. پس از بارگذاری و نصب فونت پهلوی، برای نوشتن آن در محیط word، زبان کامپیوتر باید فارسی باشد.
بهترین و کامل‌ترین فونت برای حرف‌نویسی و آوانویسی پهلوی، فوت TITUSCBZ است ولی فونت Times New Roman نیز می‌تواند برای حرف‌نویسی و آوانویسی به کار رود. بخش symbol در صفحه word می‌تواند برای حروف‌چینی همه نشانه‌های پهلوی به‌کار رود. برای دانلود و نصب فونت TITUSCBZ اینجا کلیک کنید.
صفحه کلید برای تایپ پهلوی
|
|
F12 |
F11 |
F10 |
F9 |
F8 |
F7 |
F6 |
F5 |
F4 |
F3 |
F2 |
F1 |
Esc |
|
Backspace |
= |
- |
0 |
9 |
8 |
7 |
6 |
5 |
4 |
3 |
2 |
1 |
͠ |
|
Enter |
] چ |
[ ج |
P ح |
O خ |
I ه |
U ع |
Y غ |
T ف |
R ق |
E ث |
W ص |
Q ض |
Tab |
|
\ پ |
‘ گ |
; ک |
L م |
K ن |
J ت |
H ا |
G ل |
F ب |
D ی |
S ض |
A ش |
Caps lock |
|
|
Shift |
/ / |
. . |
, و |
M ئ |
N د |
B ذ |
V ر |
C ز |
X ط |
Z ظ |
\ پ |
Shift |
|
|
|
Ctrl |
|
|
Alt |
|
|
|
|
|
|
Alt |
|
Ctrl |
صفحه کلید برای تایپ پهلوی
Shift+
|
|
F12 |
F11 |
F10 |
F9 |
F8 |
F7 |
F6 |
F5 |
F4 |
F3 |
F2 |
F1 |
Esc |
|
Backspace |
= |
- |
0 |
9 |
8 * |
7 & |
6 ^ |
5 % |
4 $ |
3 # |
2 @ |
1 ! |
͠ |
|
Enter |
]
|
[
|
P \ |
O
|
I
|
U , |
Y
|
T
|
R
|
E ٍ |
W ٌ |
Q ً |
Tab |
|
\
|
‘
|
; : |
L
|
K « |
J ـ |
H آ |
G
|
F ّّ |
D ِ |
S ُ |
A َ |
Caps lock |
|
|
Shift |
/
|
.
|
,
|
M ء |
N أ |
B إ |
V ؤ |
C ژ |
X ی |
Z ة |
\
|
Shift |
|
|
|
Ctrl |
|
|
Alt |
|
|
|
|
|
|
Alt |
|
Ctrl |
برای حروف‌چینی خط پهلوی صفحه کلید آمده در ذیل می‌تواند کمک باشد.
در جدول زیر حروف پهلوی به ترتیب ابجد با حرف‌نویسی آن آورده شده است. همان‌طور که گفته شد، حروف پهلوی با 14 نشانه مشخص می‌شود و هر نشانه ممکن است برای نشان دادن چند صامت و مصوت به کار رود.
جدول حروف پهلوی به ترتیب ابجد:
|
شماره |
حروف پهلوی |
حرف‌نویسی |
توضیح |
|
1 |
غ |
ʾ̸A |
A در صورت هزوارش |
|
2 |
ب |
b |
|
|
3 |
ئ ̸ ث |
g |
|
|
4 |
ئ ̸ ث |
d |
|
|
5 |
ه |
E |
فقط در هزوارش‌ها |
|
6 |
ا |
w |
|
|
7 |
گ |
z |
|
|
8 |
غ |
h |
|
|
9 |
ئ ̸ ث |
y |
|
|
10 |
ز |
k |
|
|
11 |
ج |
l |
|
|
12 |
م ̸ س |
m |
|
|
13 |
ا |
n |
|
|
14 |
ئئ ̸ صق |
s |
|
|
15 |
ا |
O |
در صورت هزوارش |
|
16 |
ل |
p |
|
|
17 |
چ |
c |
|
|
18 |
س |
Q |
در صورت هزوارش |
|
19 |
ا |
r |
|
|
20 |
فدغ |
š |
|
|
21 |
ت |
t |
|