گزارش سخنرانی مطالعات هنر و جایگاه آن از منظر ارتباطات

گزارش سخنرانی «مطالعات هنر و جایگاه آن از منظر ارتباطات»

دکتر معصومه تقی‌زادگان در نشست علمی «پژوهش در ارتباطات و مطالعات فرهنگی» که روز 23 آذرماه به مناسبت هفته پژوهش توسط پژوهشکده مطالعات فرهنگی و ارتباطات برگزار شد به زمینه‌های شکل‌گیری مطالعات ارتباطی هنر پرداخت و آن را حوزه‌ای میان رشته ای دانست که به مطالعه پدیده‌های هنری تازه، جایگاه تصویر در رسانه‌های اجتماعی و به طور خلاصه به مطالعه رابطه میان تکنولوژِی و فرهنگ بصری می‌پردازد.

عضو هیات علمی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و ارتباطات مطالعه ارتباطی هنر را از رویکردهای پیشین مطالعات هنر متمایز دانست و افزود: مطالعات درباره هنر ایران چند دوره یا موج پژوهشی تاریخ­گرایانه- باستانشناسانه ، مردم شناسانه، فلسفی و جامعه‌شناختی را از دهه 1310 تا کنون تجربه کرده است. موج پنجم مطالعات هنر به گمان من در دهه پیش رو شکل می‌گیرد و به نظر می‌رسد موج پنجم موج مطالعات رسانه‌ای و ارتباطی هنر خواهد بود.

تقی‌زادگان ضمن اشاره به اینکه برخی مطالعات رسانه را زیرمجموعه و زیرشاخه مطالعات جامعه شناختی می دانند افزود: مطرح شدن تحولات رسانه‌ای به عنوان بستر تغییرات سریع فرهنگی کنونی و ظهور پدیده های اجتماعی تازه در بستر رسانه های جدید موجب استقلال مطالعات ارتباطی هنر از مطالعات جامعه شناختی و طرح مسائل تازه در مطالعات هنر است. پیدایش هنرهای تعاملی، هنرهای رسانه ای، هنرهای دیجیتال و طرح مفاهیم تازه مانند فرهنگ بصری دیجیتال کارآمدی و ضرورت پرداختن به مطالعات هنر از منظر نظریه های ارتباطی و رسانه را بیشتر خواهد کرد.

چرخش از مطالعه اثر هنری به مطالعه تصویر

عضو هیات علمی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و ارتباطات افزود: علاوه بر این بایستی بر یک چرخش پاردایمی مهمی نیز تاکید کرد و آن چرخش از مطالعه اثر هنری به مطالعه تصویر است. حتی می توان آن را چرخش مطالعات هنر به مطالعات فرهنگ بصری نامید. در دوران کنونی بیش و پیش از آنکه با آثار هنری مواجه باشیم با تصویری از آثار مواجه­ایم، با ظهور و همه­گیری فناوری­های ارتباطی جدید، مواجهه با تصویر تبدیل به تجربه­ای عمومی و هرروزه شده است. فناوری­های رسانه­ای بر اهمیت و سلطه بیان تصویری افزوده­اند و از این روی شاهد نزدیک شدن حوزه تصویر به حوزه ارتباطات هستیم. مطرح شدن مفهوم زوال هاله از سوی والتر بنیامین از نخستین نظریه‌پردازی­های این دسته است. اصولا آنچه در حال رخ دادن است را تنها می­توان با مفاهیم ارتباطی و جامعه­شناختی توضیح داد.

وی در پایان با مروری بر مهم‌ترین منابع منتشر شده در زمینه فرهنگ بصری در جهان افزود: بنابراین مطالعه فرهنگ بصری اگرچه ریشه در مطالعات تاریخ­نگاری دپارتمان­های هنری دارد اما در حال حاضر در مطالعات رسانه­ای و دپارتمان­های ارتباطی جریان و قدرت بیشتری یافته است.