علوم انسانی و جامعه
اثربخشی اجتماعی علوم‌انسانی، دغدغه‌ای جهانی
ادامه مطلب
نقش علوم انسانی در ارتقاء فرهنگی و اجتماعی جامعه
انسان، ذاتاً کنجکاو است و میل دارد نیازهای خویش را با دانائی و آگاهی مرتفع سازد. انسان و مجموعه عالم هستی، هرچند یک واحد منسجم وپویا ست وسیرغائی واحدی را طی می‌کند، لکن در مطالعه و تحقیق – عمدتاً – (چه در روش‌شناسی و روش‌های علمی و پژوهشی، و چه در زمینه و موضوع مورد مطالعه) تجزیه‌گرا و جزئی‌نگر است و در عین علم، کاشف حقیقی واحد است، اما در گستره فعالیت‌‌‌های علمی در عالم ذهن بشر، تجلیات متعدد و متنوع چه به لحاظ روش‌شناسی و چه به لحاظ موضوع مورد مطالعه ـ یافته است و در یک تقسیمبندی کلی، علوم به ۳ حوزه منقسم می‌‌شوند: ۱علوم انسانی۲ علوم ریاضی ۳. علوم تجربی. هرچند مطالعات و پژوهش‌‌های علمی جدید، مرز علوم گوناگون را در این سه حوزه، بیش از پیش ـ و به‌شدت ـ مخدوش ساخته است و خصوصاً شکل‌گیری رشته‌های میان رشته‌ای علوم ـ نظیر جغرافیای انسانی، برنامه‌ریزی شهری و روستایی، بیوکراسی، روان‌شناسی ژنتیک، بیوتکنولوژی، اخلاق زیستی، و.... ما را بر آن می‌دارد که به یک بازنگری در تبیین عوامل و شاخص‌های تقسیمبندی علوم در حوزه‌های مختلف بپردازیم. کلمه های کلیدی: علوم انسانی، راهبرد، برنامه‌ریزی، ارتقاء فرهنگی، مدیریت فرهنگی
ادامه مطلب
علوم انسانی و جامعه
هشتمین نشست کمیته علمی طرح اعتلا و ساماندهی علوم انسانی در پژوهشگاه علوم انسانی برگزار شد. علوم انسانی و جامعه محور اصلی مباحث طرح شده در این نشست بود.
ادامه مطلب
ما می‌توانیم؛ اما...
سخنرانی استاد داوری اردکانی در باره طرح اعتلای علوم انسانی در شورای سیاستگذاری این طرح ملی انجام شد. متن پیشرو گزارشی از این سخنرانی است که در پیش‌شماره اول فصلنامه اعتلای علوم انسانی زمستان ۹۶، منشتر شده است.
ادامه مطلب
فلسفه، تفکر است نه پژوهش
امیدوارم این نوشته مثل سخن‌های دیگر من موجب انبوهی از سوءتفاهم‌ها نشود. پس همین‌جا از خواننده عزیز استدعا می‌کنم علم را با میل به مطلق کردن علم یکی نگیرد. علم اعتبار و عظمتی غیرقابل انکار دارد زیرا کارساز جهان است اما ره‌آموز و راهگشای آینده نمی‌تواند باشد. در این مقاله من فلسفه را در برابر علم قرار نداده‌ام بلکه آن را منافی با مطلق انگاشتن علم دانسته‌ام. فلسفه و علم جدید با هم و در نسبت با یکدیگر بسط یافته‌اند. اگر در زمان ما تکنیک جایی برای فرهنگ و هنر و فلسفه و سیاست باقی نگذاشته است این قضیه ربطی به تقابل علم و فلسفه ندارد.
ادامه مطلب
کارآمدی پژوهش‌‌های علوم انسانی در موقعیت کنونی جامعه ایران
باید بدانیم کدام مسائل از داخل علم است و کدام‌یک از خارج علم. کدام تجربه از داخل دانشگاه و از جامعه نشات گرفته و کدام دارد از بیرون به ما فشار می‌آورد. پژوهشگاه باید برای خودش پژوهشکده‌های کاربردی داشته باشد. کلیت پژوهشگاه باید به مسائل بنیادی بپردازد و پژوهشکده‌ها به مسائل کاربردی. ما تمام پژوهشگاه را به کاربردی بودن متمایل می‌کنیم. در صورتی که پژوهشگاه اتفاقاً باید کار بنیادی کند. تنها یکی دو بخش و لایه بیرونی آن را باید به کار کاربردی مشغول کنیم. به این معنا که سوالات از بیرون آمده‌ای که مقطعی، فضایی، موجی یا معطوف به یک نیاز است را پاسخ دهد تا سطح اول به مسائل بنیادین برسد.
ادامه مطلب
پیوند علوم انسانی و اجتماعی با مهندسی در تکنولوژی
علم یا معرفت مربوط است به جنبههای بنیادین واقعیت، در قالب گزارههای کلی که مستقل از ظرف و زمینهها هستند، بیان می‌شود. تکنولوژیها اما همگی به ظرف و زمینهای که در آن به کار گرفته می‌‌شوند، حساس هستند. قوانینی که در قلمرو تکنولوژیها به کار گرفته می‌شود، یکسره قوانین به اصطلاح پدیدارشناسانه، یا تجربی و یا تکنولوژیک هستند. این قوانین برخلاف قوانین بنیادین ناظر به ظرف و زمینههای خاص هستند. و نیز ملاک پیشرفت در علم یا معرفت، نزدیکتر شدن به تصویری حقیقی از واقعیت است. هدف تکنولوژی اما توانایی بیشتر در حل مسائل و رفع چالشهایی است مربوط به نیازهایی که ذکر آن گذشت.
ادامه مطلب
علوم انسانی گرفتار معضل کمیت‌گرایی
کشورهایی که به اصطلاح توسعه یافته هستند، در وهله اول علوم انسانی توسعه یافته‌ای دارند، بسیاری از کتاب‌هایی که اکنون در شاخه‌های مختلف علوم انسانی ترجمه می‌شود، از این کشورها است، به هر حال نمی‌توانیم این موارد را نادیده بگیریم و فی نفسه پرداختن به علوم انسانی و تعداد کتاب‌های منتشره در این باره یک شاخص توسعه‌یافتگی است.
ادامه مطلب
آیا سیاستگذاری عمومی می‌تواند علوم سیاسی را کاربردی کند؟
علوم سیاسی بسیار خاص و نخبه‌گرا میباشد و نهادها و مراکز آن محدود و حساس هستند، این فلسفه در مورد گسترش تحصیلات تکمیلی و دادن مجوز تشکیل دوره باید در نظر گرفته میشد، درحالی‌که در سال‌های اخیر، ورودی‌های علوم سیاسی به‌خصوص در دانشگاه‌های پیام نور و آزاد اسلامی رو به افزایش است و تحصیلات تکمیلی نیز بی‌قاعده گسترش بی‌رویه داشته است
ادامه مطلب