گروه پژوهشی الهیات
« به نام خدا»
صورتجلسه رسمی اولین جلسه گروه الهیات شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی
تاریخ برگزاری: سه‌شنبه 6 خرداد 1404
ساعت: 10:00 الی 12:00
مکان: دبیرخانه شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی
موضوع جلسه: تعیین رویکرد و چارچوب فعالیت گروه الهیات در حوزه نقد متون
ریاست جلسه: دکتر داود مهدوی‌زادگان
دبیر جلسه: دکتر سعید غفراللهی
اعضای حاضر:
- دکتر داود مهدوی‌زادگان، دکتر مجید معارف، دکتر محمدعلی فتح‌اللهی، دکتر آلاء وحیدی‌نیا، دکتر رضا برنجکار، دکتر قشقائی، دکتر نفیسه فقیهی مقدس، دکتر محمدحسن نیلی، دکتر سعید غفراللهی
دستور جلسه:
- بررسی رویکرد نقد متون در گروه الهیات و تعیین چارچوب فعالیت گروه با توجه به سیاست‌های جدید شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی
خلاصه مذاکرات و مصوبات:
- ارائه گزارشی از عملکرد دوره قبل توسط دکتر نیلی:
- تبیین شکل‌گیری گروه الهیات مستقل از گروه فلسفه.
- معرفی ایده کلان «گذار از الهیات گسسته به الهیات اجتماعی» به عنوان مبنای حرکت جدید گروه.
- فعالیت‌های انجام‌شده شامل نقد متون درسی دانشگاهی و دبیرستانی، تألیف مقالات در حوزه الهیات معاصر و پروژه نقدنامه بر دایرةالمعارف قرآن که در تیرماه به چاپ خواهد رسید.
- تشریح چهار دسته کتاب برای نقد: (1) کتب مرجع سنت علمی، (2) کتب تحول‌آفرین، (3) کتب درسی تثبیت‌شده، و (4) کتاب‌های اثرگذار عمومی.
- تأکید بر جایگاه و ضرورت بازنگری در سیاست‌های شورا توسط دکتر فقیهی:
- لزوم بازنگری در ضوابط و معیارهای نقد.
- جلوگیری از تبدیل شورا به محل نقد بر نقد و تقویت جهت‌گیری مسئله‌محور.
- بحث درباره تعیین رویکرد و هدف‌گذاری گروه به ابتکار دکتر مهدوی‌زادگان:
- تأکید بر لزوم تعیین جهت‌گیری روشن گروه.
- خواستار مشارکت اعضا در تعیین سیاست‌های عملیاتی گروه شد.
- بیان ضرورت تناسب میان اهداف شورا و حوزه‌های موضوعی الهیات توسط دکتر قشقائی:
- پیشنهاد تعیین معیارهای دقیق انتخاب کتاب‌ها در حوزه‌های کلام، قرآن، ادیان، عرفان و حدیث.
- تأکید بر حساسیت‌های رشته الهیات و ضرورت هدف‌مندی فعالیت‌ها.
- پیشنهاد فعالیت‌های مکمل علمی مانند برگزاری نشست‌ها، تولید پادکست و ایجاد تعامل با دانشجویان از سوی دکتر نیلی.
- بررسی تأثیرگذاری عملی شورا بر محتوای آموزشی توسط دکتر وحیدی‌نیا:
- اشاره به عدم یکدستی در تولید متون پژوهشگاه.
- پیشنهاد آغاز پروژه‌های نقد از درون پژوهشگاه با هدف نظام‌مند کردن فعالیت‌ها.
- بحث درباره ظرفیت نقد به‌مثابه تولید علمی توسط دکتر فتح‌اللهی:
- نقد واقعی را نوعی تولید اندیشه دانست.
- پیشنهاد کرد نقد صرفاً به اصلاح نواقص محدود نشود و منجر به تولید متون جدید گردد.
- تبیین اولویت نقد متون درسی به‌عنوان مأموریتی ملی توسط دکتر برنجکار:
- تأکید بر آسیب‌شناسی کتب درسی به‌ویژه در آموزش و پرورش.
- تفکیک دو دسته از کتاب‌ها: کتب درسی و کتب مرجع یا تحول‌آفرین.
- دفاع از مفهوم «گذار از الهیات گسسته» توسط دکتر نیلی:
- الهیات گسسته را محصول گسست تاریخی از موقعیت اجتماعی الهیات دانست.
- توضیح درباره تمایز بین نقد شکل‌گرایانه و نقد محتوایی با هدف تولید.
- بررسی نسبت میان فلسفه و کلام در ساختار گروه‌ها:
- دکتر فتح‌اللهی و دکتر معارف تأکید کردند که کلام نباید از فلسفه جدا شود، ولی نباید در آن نیز مستهلک گردد.
- توضیح دکتر معارف درباره ساختار گروه‌ها در دانشگاه‌ها و ارتباط درونی فلسفه اسلامی، کلام و فلسفه دین.
- اشاره به ضرورت احیای کلام جدید به‌مثابه پاسخ به شبهات معاصر.
- جمع‌بندی نهایی توسط دکتر مهدوی‌زادگان:
- اولویت نقد متون درسی دانشگاهی به‌ویژه در سه حوزه: کلام، قرآن و حدیث، ادیان و عرفان.
- تدوین فهرستی اولیه از کتب درسی با مشارکت اعضای گروه و استفاده از منابعی مانند سازمان سمت، شورای تحول، دانشکده‌ها و گروه‌های علمی.
- تقسیم‌بندی جلسات آینده برای بررسی کتب هر رشته.
- تأکید بر اجتناب از تکرار فعالیت‌های پیشین شورا و بررسی سوابق نقد متون.
- پیشنهاد عدم تفکیک کلام از گروه و توجه به جنبه‌های غیر فلسفی کلام.
- تأکید بر آغاز سریع فعالیت‌های عملیاتی و پرهیز از طولانی شدن مقدمه‌ها.
- مصوبات و تصمیمات نهایی:
- تمرکز بر نقد کتب درسی رشته الهیات با اولویت رشته کلام.
- ارائه فهرست اولیه کتب درسی رشته کلام در جلسه آینده.
- تعیین معیارها و روش نقد در جلسات آتی.
- تشکیل گروه مجازی (در پیام‌رسان ایتا) جهت هماهنگی و پیگیری امور گروه.
- تعیین جلسه بعدی در روز سه‌شنبه 10 تیر 1404 از ساعت 10:00 الی 12:00.
- ارسال فهرست اولیه کتب پیشنهادی توسط دبیر گروه به اعضا پیش از جلسه بعد.