گروه پژوهشی علوم سیاسی
باسمه تعالی
گزارش اولین جلسه گروه علوم سیاسی شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی
تاریخ: 14/2/1404
حاضران: دکتر یحیی فوزی (مدیر گروه)، دکتر مصطفی ملکوتیان، دکتر محمدرحیم عیوضی، دکتر مجید بهستانی، خانم دکتر محسنی، خانم دکتر نفیسه فقیهی مقدس (رئیس دبیرخانه)، دکتر اباصالح تقی‌زاده طبری (دبیر گروه)، آقای حسین مقیسه
غائبان: دکتر افتخاری ، دکتر فدایی مهربانی، دکتر برزگر، دکتر زیویار
خلاصه و نکات کلیدی جلسه:
1. مقدمه و تاریخچه شورا (دکتر فوزی):
شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی در سال 1374 با مدیریت دکتر گلشنی و تأکید مقام معظم رهبری تأسیس شد. این شورا با تشکیل 12 گروه تخصصی در حوزه علوم انسانی و اسلامی، نقد کتب را آغاز کرد. نتایج نقدها به‌صورت نقدنامه یا مقاله در پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی منتشر و به ناشران و نویسندگان ارسال می‌شد. در سه سال اخیر، شورا به سمت برگزاری جلسات متن‌خوانی، بازخوانی متون شاخص و نشست‌های تخصصی حرکت کرده و خروجی این فعالیت‌ها در قالب نقدنامه‌های گروه‌های تخصصی منتشر می‌شود. از آذرماه سال گذشته، بازنگری اعضای گروه‌های تخصصی با هماهنگی رئیس پژوهشگاه انجام شده است.
2. تعیین روش اجرایی و محدوده فعالیت‌ها (دکتر ملکوتیان):
با توجه به تجربه‌های گذشته و تغییرات مدیریتی، لازم است روش اجرایی، محدوده فعالیت‌ها، نحوه ارتباط شورا با دیگر نهادها و انعکاس فعالیت‌ها مشخص شود. این امر به بهبود هماهنگی و اثربخشی فعالیت‌های شورا کمک خواهد کرد.
3. اولویت‌های فعالیت شورا (دکتر فقیهی مقدس):
- تمرکز بر نقد و بررسی کتب درسی مرجع، اثرگذار و تحول‌آفرین.
- بررسی نظریه‌ها و دیدگاه‌های اساتید صاحب‌نظر با تأثیرگذاری بالا در جامعه علمی.
- مسئله‌شناسی کلان و بررسی و نقد نظریه‌ها.
- نقد و بازنگری سرفصل دروس علوم انسانی .
- رویکرد گروه در انتخاب شیوه فعالیت اهمیت زیادی دارد و ممکن است اولویت‌بندی نیز مد نظر قرار گیرد.
4. محورهای فعالیت گروه‌های تخصصی (دکتر تقی‌زاده):
- نقد و بررسی کتب مرجع و اصلی.
- برگزاری جلسات متن‌خوانی با حضور اساتید صاحب‌نظر و تبدیل نتایج به درس‌گفتار یا مقالات علمی-پژوهشی برای انتشار در نقدنامه و پژوهشنامه شورا.
5. ساختار اجرایی و چشم‌انداز (دکتر ملکوتیان):
- توجه به نقد نظریه‌ها و دیدگاه‌های حوزه علوم سیاسی، علاوه بر کتب مرجع.
- هماهنگی با سایر مراکز و دانشگاه‌ها برای جلوگیری از فعالیت‌های تکراری.
- مدیریت مؤثر با ویژگی‌هایی نظیر سخت‌کوشی، اعتقاد به کار، برنامه‌ریزی زمانی مشخص و نظارت دقیق بر زیرمجموعه‌ها.
6. اشاعه فرهنگ نقد (دکتر عیوضی):
- برنامه‌ریزی برای نقد کتب و تبدیل نتایج به کرسی‌های علمی-ترویجی در دانشگاه‌ها.
- ترویج فرهنگ نقد و نقادی و ارائه نظریه‌های خلاق و نوآورانه.
7. همکاری با معاونت کاربردی‌سازی (خانم دکتر محسنی):
- همکاری با معاونت کاربردی‌سازی پژوهشگاه برای استفاده از نظریه‌ها و ایده‌های نوآورانه در راستای کمک به دولت، از جمله در مذاکرات و کمیته‌های حقیقت‌یاب با دعوت از اساتید صاحب‌نظر.
8. نقش شورا در تولید نظریه‌های بومی (دکتر بهستانی):
- همکاری با نهادهایی نظیر سازمان سمت برای تولید نظریه‌های درسی و ادبیات بومی.
- مشارکت در برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی در دانشگاه‌ها و تأثیرگذاری در جامعه علمی، با اشاره به برگزاری اولین کنگره ملی علوم انسانی در سال 1385.
9. کاربست نظریه‌ها و توسعه (دکتر فوزی):
- نقش شورا در تبیین نظریه‌های مبنایی کتب، به‌ویژه آثار سازمان سمت.
- کمک به کارآمدی دولت در حوزه‌هایی نظیر توسعه و کاربست نظریه‌ها.
10. پیشنهادات موضوعی برای نقد (دکتر ملکوتیان):
- بررسی موضوعاتی نظیر انرژی هسته‌ای، اقتصاد در دوران تحریم و فروش نفت در بورس.
- همکاری با کمیته‌های تدوین سرفصل‌های دروس وزارت علوم، تحقیقات و فناوری (عتف).
- تکمیل بانک اطلاعاتی مدیران گروه‌های آموزشی و اعضای هیئت علمی برای انتخاب ناقدان.
- توجه به انواع نقد: مبنایی، تجربی و محتوایی.
11. جمع‌بندی (دکتر فقیهی):
- تعیین کتب مرجع و منابع مهم هر گروه.
- شناسایی نظریه‌ها، اندیشه‌ورزان و مکاتب هر رشته.
- تکمیل شبکه نخبگانی و بانک اطلاعاتی داوران و منابع درسی.
- تعیین شاخص‌ها و مؤلفه‌های متون درسی و نظریه‌ها.
- برنامه‌ریزی برای ارائه نتایج نقد از طریق نشست‌ها، کرسی‌ها، مقالات و رسانه‌های مناسب.
- تدوین سیاست های کلان مبتنی بر اهداف گروه.
- تشکیل گروه مجازی جهت تبادل هر چه بیشتر اعضای گروه
مصوبات جلسه(مسئول پیگیری: دبیر گروه)
- تشکیل گروه مجازی
- ارائه اطلاعات مورد نیاز اعضا در گروه مجازی از قبیل گزارش فعالیت پیشین گروه، پیش نویس مربوط به سیاست های گروه، فرم مربوط به شاخص های نقد و ...
- معرفی کتب پیشنهادی توسط اعضای گروه