نشست تخصصی نقد و بررسی کتاب «فقه الحدیث با تکیه بر مسائل لفظ»
نشست تخصصی نقد و بررسی کتاب «فقه الحدیث با تکیه بر مسائل لفظ»
تالیف دکتر احمد پاکتچی
به همت پژوهشکده مطالعات قرآنی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و با همکاری انجمن ایرانی مطالعات قرآنی و فرهنگ اسلامی در تاریخ ۱۹/۹/۹۶ نشست تخصصی با عنوان «نشست تخصصی بررسی کتاب «فقه الحدیث با تکیه بر مسائل لفظ»»را با حضور مولف کتاب جناب آقای دکتر احمد پاکتچی و ناقدان محترم سرکار خانم دکتر فروغ پارسا و جناب آقای دکتر مجید معارف و دبیر نشست جناب آقای دکتر گرامی برگزارگردید.
در ابتدای جلسه دکتر پاکتچی ضمن توضیحاتی کوتاه پیرامون این کتاب گفتند:
تا کنون کتب بسیاری با موضوع شرح بر احادیث نوشته شده است ولی آثار سامان یافته ای که حاوی روشی مدون و اصول و مبانی نظری در باره فقه الحدیث باشد، در دسترس نیست.در این کتاب سعی شده است به موضوعاتی توجه شود که قبلا به آنها پرداخته نشده است.
سپس آقای دکتر معارف امتیازات و نو آوری های کتاب، از جمله موارد ذیل رابیان کردند:
۱.تولید علم با دسته بندی و تنظیم دقیق و استفاده از منابع متعدد و عدم تکرار مکررات؛
۲بررسی و تشریح صحیح و دقیق تاریخ غریب الحدیث و فقه الحدیث؛
۳.توجه به سیر تحولی کتابهای نوشته شده تا به امروز ،بیان ارتباطات طولی و در مواردی عرضی با حفظ روابط پیوسته و نه گسسته نویسی؛
۴.غنای اطلاعات کتابشناسی؛
۵.غنای اطلاعات رجال شناسی؛
۶.طرح مباحث فقه الحدیثی شیعه و اهل سنت در عرض هم؛
۷.استخراج مطالب برخی از لغویون با تیتر "مبانی و روش"؛
۸.ارجاعات متعدد در ذیل یک مطلب علمی؛
۹.تألیف کتاب در جهت رفع خلأ در نیاز فقه الحدیث و پاسخ آن؛
۱۰.آشنایی با دانشمندان مختلف در سده های گوناگون؛
۱۱.ساختار کلی کتاب و نمایه غنی کتاب؛
۱۲.رویکرد و نقد و تحلیل در معرفی مولفان؛
در ادامه آقای دکتر معارف به پاره ای از کاستی ها و نواقص کتاب ازجمله:وجود برخی اطلاعات به ظاهر متعارض مانند معنای فقه الحدیث؛اغلاط املایی موجود در کتاب وخالی بودن جای خطیب بغدادی در بحث تقطیع اشاره کردند.
ایشان همچنین پیشنهاداتی ارائه نمودند که عبارت بودند از:
۱.اضافه نمودن دو فصل "المعربات فی الحدیث" و "اصول و روشهای مشترک بین لغویون" ؛
۲.توجه به پیشگامی ائمه اهل بیت در مباحث فقه الحدیثی؛
۳.استفاده از کتب و مقالاتی که دغدغه فقه الحدیثی دارند؛
۴.استفاده از ارجاعات درون متنی (برخی اطلاعات و کتابشناسی را در پاورقی گنجانده شود)
۵.استفاده از پدیده ی اطراف شناسی و اشاره به کار عالمان مسلمان
در ادامه،خانم دکتر پارسا به بررسی کتاب فقه الحدیث پرداختند و گفتند:بعد از تلاشی که در جهت نفی اعتبار کلی حدیث صورت گرفت و ادعایی که شاخت مبنی بر جعلی بودن همه احادیث مطرح ساخت، در دهه ۵۰ـ۶۰ شمسی حرکت های تدافعی در جهان اسلام و بویژه ایران برای نشان دادن اعتبار حدیث شروع شد و در موارد بسیاری شاهد حرکات و مطالعاتی به سمت احیای اعتبار حدیث بوده ایم.
از پیشگامان این حرکت استاد شانه چی و استاد بهبودی هستندو همچنین دکتر معارف در شمار پیشگامان حرکت اعتبار بخشی به حدیث هستند و اولین تألیفی که در تاریخ حدیث شیعه نوشته شده است، کتاب "پژوهشی در تاریخ حدیث شیعه" دکتر معارف میباشد.
خانم دکتر پارسا سپس به معرفی ویژگی های کتاب پرداختند و نکات مثبتی از کتاب را به صورت ذیل برشمردند:
۱.ساختمندی همه آثار ایشان از جمله کتای فقه الحدیث با تکیه بر مسائل لفظ؛
۲.رویکرد تاریخی ایشان در همه آثار؛
۳.نشان دادن علت وقایع تاریخی در خلل بیان مباحث خود؛
۴.ریز بینی و همه جانبه نگری ایشان؛
۵.عمق داشتن مطالب و ژرف نگری؛
ایشان سپس در بیان پاره ای مشکلات و خلأ های موجود در کتاب به مواردی اشاره کردند:
۱.اختصار گویی در بیان مباحث و ادبیات دایره المعارفی، که با توجه به منابع بسیار زیادی که استفاده شده در بسیاری موارد فهم مباحث را برای مخاطباان سنگین میکند.
۲.عدم ویراستاری فنی و ادبی کتاب ؛ باعث شده در برخی موارد معنای جمله کاملاً تغییر کند و یا اساساً مفهوم نباشد.
در پایان دکتر پاکتچی به جمع بندی و پاسخ به برخی از موارد اشاره شده پرداختند و گفتند:
۱.نگاه تاریخی شیوه ی نگارش و حتی زندگی من است.پدیده هایی هستند که روند تاریخی آنها بررسی شده است و همچنین هم نقادی تاریخی نیز صورت گرفته است.
۲.در این کتاب به مبحث نقل به معنا کمتر پرداخته شده به دلیل اینکه قرار بود به صورت یک کتاب جداگانه و مجزا پرداخته شود.
۳.اغلاط املایی به حلقه ی مفقوده ی بین من و ناشر بر میگردد که امیدوارم به زودی حل شود.
۴.در مبحث فقه الحدیث توضیحی دارم که در چاپ بعدی ارائه میشود.
۵.این ادبیات تلگرافی برایم به صورت عادت درآمده است و قادر به تغییر آن نیستم. اما در سالهای اخیر سعی کرده ام بهتر شود و امیدوارم به زودی حل شود.جلسه با پرسش و پاسخی کوتاه به پایان رسید.
والسلام
