گزارش مدیریت مرکز آموزش‌های تخصصی آزاد

مرکز آموزش­های تخصصی آزاد (ماتا)

 

مرکز آموزش ­های تخصصی آزاد علوم انسانی با هدف ترویج پژوهش و در چهارچوب اهداف و راهبردهای نقشه جامع علمی کشور مبنی بر تعمیق و گسترش آموزش های عمومی و تخصصی و برای تحقق نظام ملی نوآوری و برنامه ها و سیاست های راهبردی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در راستای پاسخگویی به تقاضای جامعه به­ ویژه علاقه ­مندان کسب دانش در حوزه علوم انسانی و رفع  نیازهای آموزشی و پژوهشی دستگاه­ های اجرایی در سال 1393 تأسیس شد. هدف این مرکز ارائه خدمات علمی در قالب دوره ­های آموزشی آزاد کوتاه­ مدت که علاوه بر  پر کردن خلاء موجود، پاسخی به نیازهای جدید اجتماعی است.

آموزش عالی آزاد، آموزشی غیررسمی و تقاضامحور است که در قالب دوره های تخصصی و کاربردی کوتاه مدت و میان مدت برای متقاضیان طراحی و اجرا می شود. به دانش آموختگان این دوره ها فقط گواهی گذراندن دوره اعطا می شود. این دوره ­ها در چهارچوب آیین ­نامه آموزش­ های آزاد مصوب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری برگزار می­شود.

در مجموع، دوره ­های  آموزش  آزاد تخصصی علوم انسانی به  منظور تأمین  اهداف  و مأموریت های زیر برگزار می ­شود:

• ترویجی سازی دستاوردهای پژوهشی
• زمینه سازی برای کاربست نتایج پژوهش
• کاربردی کردن علوم انسانی و بومی سازی آن
• ایجاد فرصت برای انتقال دانش
• استفاده از ظرفیت های مردمی برای اعتلای دانش و تخصص
• توسعة آموزش های تخصصی معطوف به کاربرد و اشتغال
• آموزش مداوم و همگانی کردن آموزش های تخصصی آزاد
• افزایش  دسترسی  به  آموزش عالی و کاهش تقاضای اجتماعی برای ورود به دانشگاه
• تقویت ارتباط با صنعت و جامعه
• توانمندسازی نیروی انسانی متخصص مورد نیاز کشور و ارتقای دانش و مهارت آنها
• پاسخ به تقاضا و رفع نیاز جامعه
• توسعه خدمات علمی و آموزشی پژوهشگاه

موضوع فعالیت مرکز

موضوع فعالیت مرکز عبارت است از:

برگزاری دوره های آموزشی تخصصی آزاد در حوزه علوم انسانی در گسترۀ عمومی و اختصاصی؛

ارائه خدمات آموزشی به نهادها و دستگاه های اجرایی دولتی، عمومی و خصوصی؛

همکاری و مشارکت در زمینه تهیه و اجرای طرح های آموزشی مشترک.

این مرکز می تواند در تهران و نقاط دیگر کشور و به شکل حضوری و الکترونیکی فعالیت کند.

بنا به راهبرد جدید پژوهشگاه، این مرکز در قالب مدیریت ترویج دستاوردهای پژوهش های علوم انسانی فعالیت می کند.

ترویج دستاوردهای پژوهش های علوم انسانی برای آموزش، همگانی کردن و کاربردی کردن آن از اهداف و وظایف پژوهشگاه است که در اساسنامه این مؤسسه مورد توجه و تاکید قرار گرفته است.

همچنین برنامه راهبردی پژوهشگاه توسعه ارتباط با جامعه و تأثیرگذاری بر سیاست ها و برنامه های کلان ملی را مد نظر قرار داده و سیاست­ های اجرایی آن نیز متنوع­کردن شیوه­ های ترویج دستاوردهای علمی پژوهشگاه را تکلیف کرده است.

نمودار تعداد دوره­ های برگزار شده از سال 1380 تا سال 1401

تاریخچه مرکز

پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در دهه 1380 برگزاری دوره های آموزشی آزاد را به طور پراکنده و در ابعادی محدود شروع کرد و در طی این مدت سالانه یک یا دو مورد دوره آموزشی برگزار گردید. در اواخر دهه 80 با تاسیس واحد آموزش های آزاد در مدیریت تحصیلات تکمیلی، برگزاری چند دوره آموزشی که با استقبال قابل توجهی مواجه شد، سنگ بنای مرکز آموزش های آزاد بنیان نهاده شد.

در سال 1390 با تصویب گروه آموزش های آزاد و تخصصی در سازمان اداری مدیریت تحصیلات تکمیلی تعداد برگزاری دوره ها افزایش یافت که در سال 90 تعداد 20 دوره آموزشی، در سال 91  تعداد 41 دوره آموزشی، در سال 92 تعداد 28 دوره آموزشی و در سال 93 تعداد 30 دوره آموزشی برگزار شده است. در سال 1394 با مصوبه هیات رئیسه پژوهشگاه گروه آموزش های آزاد و تخصصی از مدیریت تحصیلات تکمیلی جدا شد و مرکز آموزش های آزاد تخصصی به عنوان واحدی مستقل در معاونت پژوهشی تاسیس شد که نقطه عطفی در مدیریت و فعالیت های آموزش های آزاد بود.

پس از این رویداد، در سال 94  تعداد 64 دوره آموزشی، در سال 95  تعداد 145 دوره آموزشی، در سال 96  تعداد 131 دوره آموزشی، در سال 97  تعداد 131 دوره آموزشی، در سال 98  تعداد 75 دوره آموزشی، در سال 99  تعداد 85 دوره آموزشی، در سال 1400  تعداد 115 و  در سال 1401  تعداد 86 دوره آموزشی دوره آموزشی برگزار شده است. جزئیات بیشتری از برگزاری این دوره در نمودار بالا قابل مشاهده است.

تغییر ساختاری مرکز آموزش های تخصصی آزاد

در سال 1398 با تغییرات ساختاری که در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی انجام شد، معاونت فرهنگی به معاونت کاربردی سازی علوم انسانی و فرهنگی تغییر یافت و مدیریتی تحت عنوان مدیریت ترویج دستاوردهای پژوهش های علوم انسانی ایجاد شد. ذیل این مدیریت دو گروه با نام های "گروه ترویج، آموزش های تخصصی و مجازی" و "گروه پرتال و سامانه ها" قرار گرفت. در گروه ترویج، آموزش های تخصصی و مجازی عمده فعالیت این گروه ترویج علم و همچنین برگزاری کارگاه های آموزشی و درس گفتارهایی است که پیش از این نیز توسط مرکز آموزشی آزاد تخصصی فعالیت می کرد. با آغاز به کار مدیریت جدید ترویج دستاورهای پژوهش های علوم انسانی اقداماتی نیز به منظور برندسازی فعالیت های ارزشمندی که در مرکز آموزش های آزاد تخصصی انجام می شد، صورت گرفت. یکسان سازی نام مرکز با عنوان "مرکز آموزش های تخصصی آزاد" که به اختصار "ماتا" نامیده می شود از جمله اقداماتی است که با هدف افزایش کمی و کیفی دوره ها در سطح ملی و بین المللی انجام شده است.

ارائه آموزش های مجازی در ماتا

با شیوع کرونا که از ابتدای اسفند ماه سال 1398 بخش های مختلف جامعه از جمله نهادهای آموزشی را به شدت تحت تأثیر قرار داد، مسیر ورود به حوزه آموزش های مجازی نیز هموار شد. با عبور از اسفند 98 و ورود به سال 1399 تلاش های مدیریت ترویج دستاوردهای پژوهشی به منظور بهره برداری از فضای مجازی با هدف برگزاری دوره های آموزش نقطه عطفی در مرکز آموزش های تخصصی آزاد شد. لذا از ابتدای سال 1399 با برنامه ریزی و حمایت لازم های توسط مسئولان ذیربط پژوهشگاه، این مدیریت برای توسعه و گسترش ترویجی سازی به فضای آموزش های الکترونیکی روی آورده و دوره های مختلف را در این فضا با موفقیت برگزار نموده است.

مرکز آموزش های تخصصی آزاد (ماتا) در سال 1401 با برگزاری بیش از 86 دوره به تعداد 686 ساعت در 295 جلسه آموزشی مختلف در سطح های ملی، بین المللی و سازمانی تلاش کرده است تا تجربیات علمی بیش از 121 مدرس از دانشگاه ها، پژوهشگاه ها و سایر مراکز علمی از جمله پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی را به دانش پذیران و علاقه مندان به دوره های برگزار شده انتقال دهد. در بازه مذکور، حدود 1750 دانش پذیر در دوره های آموزشی شرکت نموده اند. به دلیل شیوع کرونا، این مرکز اکثر دوره های خود را از طریق فضای مجازی با موفقیت برگزار نموده است. و در سال 1401 مدرسه زمستانه روش تحقیق کیفی برای اولین بار بصورت هم حضوری و هم غیرحضوری در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار گردید.

از تعداد 86 دوره برگزار شده تعداد 2 دوره در سطح بین المللی با همکاری مدیریت همکاری های علمی بین المللی برنامه ریزی و اجرا شده است که به شرح زیر آورده شده است:

عناوین دوره های برگزار شده در سطح بین المللی با همکاری استادان غیر ایرانی:

• آموزش زبان سانسکریت
• مدرسه زمستانی: نسبت فلسفه دین و دین

تعداد 4 دوره در سطح سازمانی برنامه ریزی و اجرا شده است که عناوین این دوره ها به شرح زیر آورده شده است:

• مدیریت ریسک منابع انسانی
• اصول نوشتن و تولید محتوای بهینه
• معناشناسی زیارت
• آشنایی با سناریونویسی و نرم افزارهای سناریو ویزارد (Wizard)

تعداد 2 دوره در قالب مدرسه فصلی با همکاری پژوهشکده مطالعات اجتماعی و پژوهشکده فلسفه برنامه ریزی و اجرا شده است که عناوین این مدارس به شرح زیر آورده شده است:

• مدرسة زمستانه روش تحقیق کیفی
• مدرسه  زمستانه نسبت فلسفه دین و دین

یک دوره نیز در قالب دانش افزایی اعضای هیات علمی  توسط پژوهشکده تاریخ و فلسفۀ علم با عنوان زیر برنامه ریزی و اجرا شده است.

• دانش افزایی: سواد تکنولوژی    (Technology literacy)