شانزدهم آذر، روز دانشجو گرامی باد.

هو العالم 

« از دانشگاه همیشه و در همه جا این انتظار هست که محل جوشش و اوج دو جریان حیاتی در کشور باشد: اول، جریان علم و تحقیق؛ دوم، جریان آرمان‌گرایی‌ها و آرمان‌خواهی‌ها و هدفگذاری‌های سیاسی و اجتماعی» (مقام معظم رهبری)

۱۶ آذر در حافظۀ تاریخی دانشگاه ایران، یادآور روزی است که شأن آگاهی و استقلال دانشگاه با فداکاری سه دانشجوی جوان معنا یافت. در شانزدهم آذر ۱۳۳۲، احمد قندچی، آذر شریعت‌رضوی و مصطفی بزرگ‌نیا در اعتراض به سیاست‌های تحقیرکنندۀ استقلال کشور و در واکنش به فضای سرکوب سیاسی آن روزگار، به شهادت رسیدند. این رویداد در دانشکده فنی دانشگاه تهران و پس از کودتای ۲۸ مرداد رخ داد، زمانی که فضای سیاسی کشور سرشار از اعتراضات و مخالفت با سرکوب آزادی‌ها بود. در آن دوران، دولت کودتا به رهبری محمدرضا شاه پهلوی و حمایت آمریکا و بریتانیا، اقدام به از سرگیری روابط دیپلماتیک با بریتانیا کرد. این اقدام مورد انتقاد گسترده دانشجویان قرار گرفت. در روز ۱۶ آذر، زمانی که ریچارد نیکسون، معاون رئیس‌جمهور وقت آمریکا، به ایران آمد، دانشجویان در اعتراض به سیاست‌های دولت و دخالت‌های خارجی، تجمع اعتراضی برگزار کردند. این اعتراضات با ورود نیروهای امنیتی به دانشگاه سرکوب شد و منجر به شهادت این سه دانشجو شد. از همان سال، این روز در سنت دانشگاهی ایران به روز دانشجو شناخته شد و سپس در دهۀ ۱۳۶۰ به عنوان مناسبتی رسمی در تقویم کشور ثبت شد.

۱۶ آذر نمادی از جایگاهی است که دانشجو در فرهنگ ایرانی به آن شناخته می‌شود: جایگاه پرسشگری، بیداری اجتماعی و حساسیت اخلاقی نسبت به سرنوشت جمعی. دانشجو نمایندۀ نسلی است که در برابر بی‌عدالتی بی‌تفاوت نمی‌ماند، از سکون و رخوت گریزان است و در دشوارترین شرایط دست از جست و جوی حقیقت بر نمی‌دارد.

آینده هر جامعه، بیش و پیش از هر چیز، به نیروی انسانی آگاهی وابسته است که قادر باشد بیاندیشد، نقد کند و افق‌های نو بیافریند. دانشجو عامل شکل‌گیری فهم تازه و تولیدکنندۀ اندیشه است که با پژوهش، گفت‌وگو، و مشارکت فعال در مسائل جامعه، مسیر پیشرفت را روشن‌تر می‌سازد.

امید است که دانشگاه در ایران همواره عرصه‌ای باشد برای شکوفایی اندیشه و رشد انسانیت باشد.