گزارش مراسم جشن انقلاب اسلامی

گزارش مراسم چهل و دومین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی

 در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

بمناسبت چهل و ‌دومین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ، به همت معاونت فرهنگی و کاربردی سازی علوم انسانی پژوهشگاه، مراسم جشن انقلاب اسلامی با حضور همکاران محترم در روز سه شنبه مورخ 21 بهمن ماه از ساعت 10 تا 12 بصورت حضوری در سالن حکمت پژوهشگاه و فضای مجازی برگزار شد. این مراسم، با قرائت قرآن، پخش سرود ملی و خیرمقدم مجری مراسم، آقای دکتر ملکی آغاز شد.

 دکتر قبادی، رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ضمن تبریک ایام دهه فجر از مجموعه همکاران مدیریت فرهنگی بابت تشکیل این جلسه تشکر کرد و به روان امام راحل و شهدای انقلاب اسلامی درود ‌فرستاد. رئیس پژوهشگاه، خیرمقدم محضر آیت الله دکتر محسن قمی، معاون محترم امور بین الملل دفتر مقام معظم رهبری و عضو محترم مجلس خبرگان و جناب آقای دکتر سعید رضا مهرپور رئیس محترم بیمارستان دکتر شریعتی عرض نمود. وی با اشاره به برنامه توسعه راهبردی پژوهشگاه به موضوع اعتلای علوم انسانی اشاره کرد و گفت، باور پژوهشگاه این است که عنصر جوهری اعتلا در علوم‌انسانی، از اعتلای انقلاب اسلامی جدایی پذیر نیست. بلکه این دو توامانند و از سوی دیگر عمیقا هر دو با پیشرفت ایران نیز عمیقا پیوند می‌خورند و سه ضلع یک حقیقت را باز می‌تابانند. بر این اساس، اعتلای علوم‌انسانی و تحقق آرمان‌های انقلاب اسلامی و پیشرفت کشور با هم پیوستگی و ملازمت دارند؛ چرا که انقلاب اسلامی در درجه نخست، ماهیتاً انقلابی «معنوی» ، «اجتماعی» و «فرهنگی» بوده و بنیانهای آن، یعنی اجتماع، فرهنگ و معنویت بر جنبه‌های مادی و بر اقتصاد و سیاست تقدم داشته است؛ اگرچه مسائل اجتماعی در مفهوم عام، عناصر و کنش‌های اقتصادی را هم شامل خواهد بود. بعنوان نمونه اقدامات برای عبور از نظام طبقاتی و نیل به حکمرانی بهینه در بعد اقتصادی، در عین‌حال، امری اجتماعی نیز به شمار می‌آید و شعار اصلی انقلاب اسلامی یعنی استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی نماد و نمود همین گزاره است. به دلیل وجوه ماهیتی این جنبش، در فرایند تعمیق و تداوم انقلاب، نوعی نشانه‌های همذات‌پنداری و انگاره‌های بین الاذهانی میان این نهضت با مواریث تمدّنی، تاریخی و دینی پدیدار شده است. در این پدیداری، علوم‌انسانی نقشی تعیین کننده و کارکردی اثرگذار داشته و دارد. در زیست بوم ایران و ایرانی همین پیوستگی است که با پیشرفت انقلاب و تحقق استقلال و آزادی در این سرزمین گره می‌خورد. دربارۀ اعتلای علوم‌انسانی باید یادآور شد که این مهم در ایران، مستلزم نگاهی جامع‌نگر و تمدن‌مدار است. از همین روی، زنده‌یاد استاد دکتر آئینه‌وند رئیس فقید پژوهشگاه شعار محوری «اتصال به ریشه و انطباق با زمان و نیاز» را برگزیده بود. وی در ادامه سخنانش اظهار داشت، خردورزی، دادگری، خداپرستی، شهودگرایی، معنویت، راست‌گویی، توجه به قدسیت و کلان روایت‌ها؛ حکمرانی بهینه، پیوندهای حکمت و حکومت، عدل الهی، فقه و عرفان اسلامی همگی مجموعه هایی نظری و عملی هستند که عناصر فرهنگ و تمدّن این سرزمین را فریاد می‌آورند و میراث فرهنگی ایرانی- اسلامی را تداول بخشیدند. بنابراین می‌توان به روشنی دریافت که هویت ایرانی- اسلامی بیش از هر چیز مرهون اندیشه ها، باورها و رهیافتهایی کلان است که امروزه ذیل علوم انسانی احصاء می‌شوند. در واقع، جامعیت حکمت دینی، اجتماعی و سیاسی را می‌توان درونمایه اصلی فرهنگ و تمدن ایرانی- اسلامی برشمرد که اکنون و در دورۀ جدید جامۀ علوم انسانی بر تن کرده اند و پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی طیّ سال‌های اخیر کوشیده است با رویکردی جامع به علوم‌انسانی و با عنایت به ترکیب نیروهای هیات‌علمی خود جایگاه علوم انسانی در کشور را ارتقاء دهد. راهبردهای اصلی برنامه توسعه نخست عبارت بود از:توسعه مدیریت دانایی محور، توسعه فرهنگی اجتماعی، توسعه مناسبات فراگیر و شبکه سازی علوم انسانی، تاثیرگذاری بر سیاستها و برنامه های کلان ملی، توسعه زیر ساختها، ساختارها و فرایندها، توسعه پژوهش، توسعه و بهبود نظام جامع مدیریت منابع انسانی و اجتماعی. توسعه مدیریت دانایی محور به عنوان نخستین راهبرد پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی از سال 1393 به این سو به طور جدی پی گرفته شد و به منظور نیل به این هدف رهیافت­های مناسبی تعریف و پی گرفته شد که از جمله مهمترین آنها می‌توان به اتکا به خرد جمعی و افزایش شوراها و گسترش مشورت‌ها اشاره کرد. طی این مدت، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی بر پایه تاکیدات مقام معظم رهبری در دیدار با اعضای شورای بررسی متون پژوهشگاه و متناسب با اسناد بالادستی و سیاست‌های نظام به سمت کاربردی سازی حرکت کرده و با اتکا به روش‌های پیشرفته جهانی، تولیدش را به سمت پژوهش‌های مسئله‌محور سوق داده و متناسب با نیازهای اجتماعی مردم تحقیقات خود را انجام داده است. گونه‌های تولید دستاوردهای پژوهشی پژوهشگاه از سخنرانی، کتاب و مقاله به سمت گزارش‌های راهبردی، توصیه‌های سیاستی، گزارش‌های مدیریتی، گزارش‌های علمی و ملّی و ... سوق داده شده و در این مسیر از بسته‌های تخصصی مانند خدمات مشاوره، تعامل عمیق با دستگاه‌های اجرایی نیز بهره گرفته‌ شده است.

دکتر سعیدرضا مهرپور، رئیس بیمارستان دکتر شریعتی، سخنران بعدی مراسم بود که حضورش در پژوهشگاه را مایه خرسندی دانسته که از کودکی به علوم انسانی علاقه مند بوده است. وی با اشاره به سیرتاریخی و گذشته علوم طبیعی ، خاظرنشان کرد که علوم طبیعی زاییده علوم انسانی بوده و توسط فیلسوفان بزرگ بوجود آمده است که مرتبط با شیوع و گسترش بیماری های عفونی بوده است. قرن 14 میلادی، زمانی بوده که چراغ علم به خاموشی رفته بود و ناگهان بیماری طاعون گسترش یافت. بشر متوجه شد که گرفتاری های او با علوم قدیمی و دعا حل نمی‌شود و برای حل آن نیازمند روش های جدید است که بتوان با طبیعت تعامل کرد. از قرن 16 میلادی؛ شک گرایی، عقل گرایی و تجربه گرایی پیدایش یافتند که انقلاب علمی نامیده می‌شوند. علم و کلیسا باهم در تعارض بودند. ارسطو، مشاهده و توصیف می‌کرد. به باور فرانسیس بیکن، هرآنچه مشاهده می‌شود، باید آزمایش و تحلیل شود. علوم تجربی به مرور زمان پیشرفت کرد و بعد از مدتی خودش را مغرورانه از علوم انسانی جدا کرد. ایران آن زمان نیز که مغول زده و طاعون زده بود، از تغییرات نهضت علم دنیا بی خبر بود و از قرن نوزدهم به بعد، به مرور زمان با جهان پیرامون آشنا شدند. بعداز سه قرن تلاش و کوشش از قرن شانزدهم تا نوزدهم، بشر یادگرفت که، عوامل بیماری زا را کشف کند. بعداز جنگ جهانی اول، دنیا با آنفولانزای اسپانیایی مواجه شد که از آمریکا گسترش یافت و بعلت اینکه کشور اسپانیا آن را برملا و افشا کرد به همین عنوان مشهور شد. این بیماری، سه موج داشت که در مجموع میلیون‌ها کشته برجا گذاشت و بعداز مدتی خود به خود نابود و محو گردید. حالا پس از صد سال، شیوع ویروس کرونا را شاهد هستیم. شیوع این ویروس سبب شده که، به غیر از مسائل پزشکی، مسایل علوم انسانی هم در جامعه صحبت شود و گسترش یابد. این توجه به علوم انسانی باعث خوشحالی همه ما است که در فضای جدید، تعاملات علوم طبیعی و علوم انسانی را گسترش دهیم. وی در پایان سخنانش، به عدم مطالعه تاریخ توسط مردم ایران اشاره کرد و خاطرنشان کرد، حتی اگر واکسن ساخته شود ، ولی اعتماد مردم نباشد در واکسیناسیون موفق نخواهیم بود. بنابراین با علوم طبیعی مغرورانه و علوم انسانی مغرورانه راه به جایی نمی‌رسد و نیازمند تعامل آنها هستیم تا گره‌ها باز بشود.

سخنران سوم، آیه الله محسن قمی، معاون ارتباطات بین الملل دفتر مقام معظم رهبری،  ضمن تشکر از بابت برگزاری این مراسم، به موضوع چیستی چشم انداز صدور انقلاب در گام دوم پرداخت و بیان داشت، پرداخت به این سوال اساسی ، سوال های فرعی و جانبی را هم بدنبال خواهد داشت که چگونه این امر اتفاق خواهد افتاد. اصلاحات کیفی و کمی آن چیست. همه انقلاب‌ها تاثیر فرامرزی دارند. این تاثیرات هم طبیعی است و هم بصورت گسترده در جهان اتفاق می‌افتد. هرچند که مدعی صدور انقلاب نیستند ولی اثرات خودشان را دارند. واژه صدور انقلاب قبل از این، کمتر استفاده شده و بعداز انقلاب اسلامی کاربرد فراوانی پیدا کرده است که تفاسیر متعارضی هم داشته است. انقلاب اسلامی، دوقطبی معمول سوسیال- لیبرال را شکسته و گفتمان سومی را ایجاد کرده که مبتنی بر کرامت انسانی است. این گفتمان کرامت درون خودش؛ آزادی، عدالت و انسانیت را هم شامل می‌شود. این انقلاب به فرامرزها رفته و اثرات خودش را بجا گذاشته است. در طی 20 سال اول انقلاب، حدود 1200 کتاب به زبان های مختلف در دنیا، چاپ و منتشر شده است. درخصوص صدور گفتمان انقلاب سه رویکرد موجود است: مارکسیستی، اسلامی گرایی افراطی و انقلابی که نگاه کالایی بدان نیست. انتقال افکار و اندیشه‌ها مهم است که باید زمینه های آن مانند: خردورزی، عقل ورزی فراهم باشد. کمک به کشورهای مظلوم که در اصل 51 حقوق منشور جهانی نیز بدان پرداخته شده ، جزو این زمینه های صدور انقلاب است. بنابراین برای صدور گام دوم انقلاب باید مسیری را در پیش بگیریم که الگوی موفق در زمینه های مختلف را به دنیا معرفی کنیم ، هرچند که با نقطه مطلوب فاصله زیادی داریم. مساله بعدی قابل توجه اینست که، فرهنگ ایثار تبدیل به یک گفتمان شده است. شعارهای انقلاب تاریخ مصرف ندارد و انسانی ست که همیشه هم هست. کادر انقلابی در بخش های مختلف تربیت کردیم. درصورتیکه دنیای سکولاریزم با بحران مواجه شده و تشنه معنویت اصیل است. شیوع و گسترش ویروس کرونا ، نقص علم بشری را پدیدار کرده است. بیماری پوچی بودن زندگی انسان و استرس امروزی، معنا را از بشر امروزی گرفته است. جنبش‌ها با مایه مذهبی و معنوی، دگرگونی جهان را مطالبه می‌کنند. ادبیات جدید پس از انقلاب اسلامی، تمدن نوین اسلامی را در گام دوم پیگیری می‌کند. تمدن ها، سه لایه دارند: روبنایی ( سبک زندگی، معماری و …)، میانی ( علوم مختلف) و زیربنایی ( معرفت شناسی و جهان بینی). اسلام به جهت گیری ما کمک می‌کند و می‌توانیم تمدن اسلامی را بنا کنیم، زیرا تجربه صدر اسلام را داریم، تجربه 40 ساله پس از انقلاب اسلامی را داریم و پیشینیه خوبی داریم. جوانان ما، نشان دادند که معلول تاریخ نیستند و خودشان سرنوشت شان را رقم می‌زنند. کار سختی است که نیاز به همت و اراده دارد و باید با توکل به خدا پیش برویم.

 به قول حافظ:

ای دل اندر بند زلفش از پریشانی منال  /  مرغ زیرک چون به دام افتد تحمل بایدش

رند عالم سوز را با مصلحت بینی چه کار / کار ملک است آن که تدبیر و تأمل بایدش

تکیه بر تقوی و دانش در طریقت کافریست / راهرو گر صد هنر دارد توکل بایدش

در ادامه این مراسم، همزمان با رونمایی از  کتاب «اتصال به ریشه، انطباق با زمان»، از سایر کتاب‌های تازه منتشر شده پژوهشگاه نیز رونمایی صورت گرفت و در پایان مراسم، فرزندان اعضای محترم پژوهشگاه که در مسابقات خاطره نویسی و نقاشی موفق به کسب مقام شده بودند، معرفی و مورد تجلیل قرار گرفتند. همچنین از زحمات دکتر حبیب الله رادپی، پزشک بازنشسته پژوهشگاه، تقدیر و تجلیل بعمل آمد.

این مراسم، با بخش‌های متنوعی همچون: پخش کلیپ سرودهای انقلابی و اجرای سرود توسط گروه اسراء همراه بود.

 عکس‌های منتخب این مراسم را در ادامه این گزارش می‌توانید مشاهده کنید.