علوم انسانی در ایران: مسئله تاثیر اجتماعی

جریان شناسی تحول خواهان علوم انسانی در جهان اسلام

سید محمد تقی موحد ابطحی[1]

این تحقیق به روش اسنادی می­کوشد تا پس از معرفی مختصر تاریخچه شکل گیری علوم انسانی پوزیتیویستی در غرب و زمینه­های فلسفی و اجتماعی آن، جریان­های رقیبی که در تقابل با این جریان علمی به وجود آمده­اند و زمینه­های فلسفی و اجتماعی شکل­گیری آنها را نیز معرفی کند تا آشکار گردد که موضوع بحران علوم انسانی و تلاش برای تدارک علوم انسانی دیگر ریشه در خود غرب دارد. سپس به تاریخچه ورود علوم انسانی جدید به جهان اسلام و به ویژه به ایران اشاره می­کند و واکنش­هایی که در قبال آن پیش و به ویژه پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران انجام گرفت را توصیف می­کند و به دسته­بندی جریان­های موجود در این زمینه می­پردازد و مجددا زمینه­های فلسفی و اجتماعی آنها را معرفی و نقد می­کند.

در نهایت به معرفی مراکز سیاست­گذاری، برنامه­ریزی، آموزشی، پژوهشی و فرهنگی که به اشکال گوناگون با بحث تحول علوم انسانی در ارتباط هستند می­پردازد و رویکرد فلسفی آنها را در قبال این موضوع بیان می­دارد تا زمینه برای ساماندهی و استفاده بهینه از ظرفیت­های نهادی موجود در این زمینه فراهم آید. بررسی زمینه­های اجتماعی و به ویژه تاثیر قدرت در شکل­گیری و توسعه بحث تحول علوم انسانی و علوم انسانی اسلامی از مباحثی است که در این طرح بدان پرداخته می­شود. در مجموع هدف از انجام این طرح آشنایی با جریان­های تحول خواه علوم انسانی در جهان اسلام، دیدگاه­ها و راهبردها و اقدامات آنها، به منظور بهره­گیری از تجربیات گذشته در طرح ارتقاء علوم انسانی است.