اولین جلسه شورای علمی گروه مدیریت، سیاستگذاری و حکمرانی شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی ۱۴۰۴

صورت‌جلسه شورای علمی گروه مدیریت، سیاستگذاری و حکمرانی

شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی

تاریخ جلسه: پنج‌شنبه ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۴
محل برگزاری: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

اعضای حاضر در جلسه:
دکتر حمیدرضا فرتوک‌زاده (مدیر گروه)، دکتر براتلو، آقای دکتر روح‌الله هنرور، دکتر سید مجتبی امامی، دکتر سید علی کشفی (دبیر گروه)، دکتر محمدحسن نیلی

دستور جلسه و مباحث مطرح‌شده:

۱. گزارش آقای دکتر محمدحسن نیلی درباره روند کلی شورای بررسی متون
در آغاز جلسه، آقای دکتر نیلی گزارشی از سیر تاریخی و تحولات شورای بررسی متون از زمان تأسیس تا دوره جدید (از سال ۱۴۰۱ به بعد) ارائه کردند. ایشان ضمن مرور فلسفه شکل‌گیری شورا، به نقد روند فعلی پرداختند که از هدف اولیه خود—تحول در آموزش علوم انسانی از طریق نقد متون رایج—فاصله گرفته و به نقد عمومی و پراکنده متون ترجمه و تألیفی فارسی تبدیل شده است.
در این نقدها نیز، معیارهای شکلی بر معیارهای محتوایی و نظرورزانه غلبه یافته‌اند. در دوره جدید، تلاش شده است تا با دو رویکرد، مسیر شورا اصلاح شود:

• انتخاب متون: تمرکز بر متون سنت‌ساز و تأثیرگذار در حوزه عمومی رشته‌ها
• شیوه نقد: بازخوانی متون در بافت تاریخی، اجتماعی و علمی، و نزدیک شدن به مسائل بنیادین آن‌ها به‌نحوی که گفت‌وگویی با مسائل اساسی علوم انسانی امروز شکل گیرد

در همین راستا، دو قالب علمی جدید در شورا شکل گرفته است:

• تشکیل حلقات متن‌خوانی در گروه‌ها با تمرکز بر متون کلاسیک
• بازخوانی متون در شماره‌های تخصصی مجله «نقدنامه»

در ادامه، ایشان به ضعف علمی مجله پژوهشنامه انتقادی اشاره کردند که با تحولات جدید شورا هم‌راستا نشده است. پیشنهاد شد که گروه‌های علمی، مأموریت خود را در جهت تحول این مجله تعریف و پیگیری کنند.

۲. گزارش دبیر گروه، آقای سید علی کشفی
آقای کشفی گزارشی از فعالیت‌های گروه در دوره اخیر ارائه دادند که در سه محور اصلی دنبال شده است:
الف) گفتار عمومی «علوم انسانی و قدرت ملی»
هدف از این گفتار، تبیین ارتباط دانش مدیریت و سیاستگذاری با بنیان‌های قدرت ملی در کشورهای پیشرفته بوده است. تلاش شده این گفتار با بدنه‌های دانشجویی و عمومی به اشتراک گذاشته شود.
ب) حلقات متن‌خوانی
دو دوره متن‌خوانی به پایان رسیده است، بر اساس فهرستی از ده اثر مهم در حوزه مدیریت و سیاستگذاری که با مشورت اساتید تهیه شده است، از جمله متن‌خوانی رساله بوروکراسی اثر ماکس وبر و رساله اصول مدیریت علمی اثر فردریک وینسلو تیلور.
ج) تدوین نقدنامه مدیریت و سیاستگذاری
نخستین شماره نقدنامه در حال تدوین است و به بازخوانی مقاله مشهور وودرو ویلسون با عنوان The Study of Administration اختصاص دارد.

۳. دیدگاه‌ها و پیشنهادات آقای دکتر سید مجتبی امامی
ایشان ضمن ارائه تفسیر خود از گزارش‌ها، پیشنهاداتی مطرح کردند:

• ضرورت هدفمند شدن تأمین مقالات پژوهشنامه انتقادی
• تلاش برای نمایه‌سازی مقالات نقدنامه در پایگاه‌های علمی جهت افزایش دسترسی عمومی
• تمرکز بر نقد ترجمه‌های رایج در رشته مدیریت، به‌ویژه ترجمه‌هایی که به دلیل ضعف در فهم زبان مبدأ یا مقصد، موجب سوءتفاهم شده‌اند
• توجه به کیفیت ترجمه به‌عنوان عامل مؤثر در ارتقای متون و برنامه‌های درسی
• ضرورت توجه به پژوهش‌های تجربی و تاریخی در برنامه‌های درسی، مانند تاریخ سیاستگذاری در حوزه حمل‌ونقل و ترانزیت
• پیشنهاد بررسی نسبت فعالیت‌های شورا با برنامه‌های درسی دانشگاهی و امکان تأثیرگذاری واقعی بر آن‌ها

۴. دیدگاه‌های آقای دکتر روح‌الله هنرور
ایشان ضمن تأیید جهت‌گیری توسعه گفتار عمومی، بر لزوم هدف‌گذاری دقیق برای سنجش اثربخشی تأکید کردند.
سؤالات کلیدی مطرح‌شده:

• آیا این فعالیت‌ها توانسته‌اند اجتماعات علمی در میان دانشجویان و فعالان مدیریت ایجاد کنند؟
• آیا این اقدامات منجر به تغییرات عینی در محتوای برنامه‌های درسی شده‌اند؟
  پیشنهادات:
• استفاده از ظرفیت سفارش مقاله در پژوهشنامه انتقادی برای تمرکز بر متون درسی رشته مدیریت
• بررسی انتقادی فهرستی از ده متن اصلی درس «استراتژی» و معرفی متن منتخب یا جایگزین به دانشکده‌های مدیریت به‌عنوان متن مصوب

۵. ملاحظات خانم دکتر براتلو
ایشان بر توجه به مسایل تازه و حادث در جهان مدیریت، به‌ویژه تحولات فناورانه همچون هوش مصنوعی، تاکید کردند. هوش مصنوعی موجب دگرگونی در منابع انسانی سازمان‌ها، شیوه‌های مدیریت و کیفیت خدمات شده است. به همین دلیل، در انتخاب موضوعات، متون، سفارش مقالات و پژوهش‌ها باید ضمن توجه به آثار کلاسیک، به تحولات روز و فناوری‌های نوین نیز اهتمام ویژه‌ای داشت.

۶. مواضع آقای دکتر حمیدرضا فرتوک‌زاده
ریاست محترم گروه بیان داشتند گرچه ممکن است مواضع ایشان به نظر اغراق‌آمیز برسد، اما این اغراق برای روشن کردن معضل اصلی ضروری است. ایشان تأکید کردند که مدیریت و اقتصاد اگر از زمینه سرزمینی، تاریخی و فرهنگی بی‌خبر باشند، می‌توانند منشأ فجایع مهمی شوند. به عنوان مثال، عدم توجه به جغرافیا، وضعیت معادن، صنایع و زیرساخت‌های کشور، موجب مشکلات متعدد شده است. ایشان پرسیدند:

• چند کلاس در رشته‌های مدیریت و اقتصاد نقشه ایران و منطقه دارند؟
• دانشجویان و اساتید چقدر با جغرافیا، سیاست و اقتصاد منطقه آشنا هستند؟
• آیا برنامه‌های درسی شناخت کافی از ابعاد منطقه‌ای و ژئوپلیتیکی ایران دارند؟

ایشان خواستار قرار گرفتن این پرسش‌ها در مرکز توجه شورا شدند تا منجر به پیشنهادهای عینی برای اصلاح متون، برنامه‌ها و حتی تأسیس رشته‌های نوین شود.

مصوبات و جمع‌بندی:

• تأکید بر ادامه مسیر تحولی شورا در نقد متون با تمرکز بر متون سنت‌ساز و تأثیرگذار
• پیگیری ارتقای علمی پژوهشنامه انتقادی و نقدنامه از طریق هدف‌گذاری و نمایه‌سازی
• تدوین برنامه عملی به منظور تأثیرگذاری بر برنامه‌های درسی دانشگاهی در رشته مدیریت و سیاستگذاری
• ادامه و توسعه حلقات متن‌خوانی در گروه‌های تخصصی
• تعیین زمان جلسات آتی گروه به حداکثر ماهی یک بار

پایان جلسه
زمان پایان: ساعت ۱۲:۳۰ ظهر